OpenOffice.org/LibreOffice Calc¶

1. Podstawowe pojęcia:

   

   • kolumna, etykieta (nazwa) kolumny
   • wiersz, etykieta (nazwa) wiersza
   • komórka, adres komórki
   • pole edycji komórki
   • arkusz, etykieta (nazwa) arkusza
   • skoroszyt

2. Strony domowe projektów:

   • http://www.libreoffice.org/
   • http://www.openoffice.org/

Podstawowa obsługa¶

1. Tworzenie nowego dokumentu (Plik → Nowy → Dokument tekstowy, CTRL + N)

2. Zapisywanie dokumentu (Plik → Zapisz, CTRL + S

3. Zapisywanie dokumentu z nową nazwą (Plik → Zapisz jako, CTRL + SHIFT + S)

4. Otwieranie dokumentu (Plik → Otwórz, CTRL + O)

5. Poruszanie się po dokumencie

   • Przejście do nastepnej komórki (strzałki)
   • Przejście do początku/końca wiersza/kolumny (HOME, END)
   • Przejście do początku/końca wiersza/kolumny (CTRL + strzałki)
   • Przejście do kolejnej/poprzedniej strony (PGUP, PGDOWN)
   • Przejście do początku/końca dokumentu (CTRL + HOME, CTRL + END)

6. Zmiany w komórce

   • Zatwierdzenie zmian (ENTER) ew. przemieszczenie się na zewnątrz komórki
   • Ignorowanie zmian (ESC)

7. Zaznaczanie tekstu

   • Zaznaczanie komórki (SHIFT + strzałki)
   • Zaznaczanie do początku/końca linii (SHIFT + HOME, SHIFT + END)
   • Zaznaczanie do początku/końca linii (SHIFT + CTRL + strzałki)
   • Zaznaczenie kolejnej/poprzedniej strony (SHIFT + PGUP, SHIFT + PGDOWN)
   • Zaznaczanie do początku/końca dokumentu (SHIFT + CTRL + HOME, SHIFT + CTRL + END)
   • Zaznaczanie całości dokumentu (CTRL + A)

8. Przenoszenie tekstu

   • Kopiuj zaznaczenie (CTRL + C)
   • Wytnij zaznaczenie (CTRL + X)
   • Wklej tekst (CTRL + V)
   • Wklej specjalnie (CTRL + SHIFT + V)

9. Historia operacji

   • Cofnij (CTRL + Z)
   • Powtórz cofniętą operacje (CTRL + Y)

Arkusze¶

1. Zmień nazwę arkusza z Arkusz1 na Dane (Prawy przycisk myszy na etykiecie arkusza → ...).
2. Usuń Arkusz2 i Arkusz3.
3. Duplikuj arkusz Dane (Prawy przycisk myszy na etykiecie arkusza → Przenieś/Kopiuj), nazwij nowopowstały arkusz Oryginał, powróć do arkusza Dane.
4. Wstaw nowy arkusz i nazwij go Wykresy.

Style i formatowanie¶

1. Zapisz na dysk i otwórz plik taryfy.ods. Upewnij się, że plik nie jest otwrty w trybie tylko do odczytu; jeśli tak jest, zapisz go z inną nazwą (Plik → Zapisz jako)

2. Scalając odpowiednie komórki oraz edytując ich treść zmodyfikuj nagłówki w następujący sposób:

   

3. Stwórz styl nagłówkowy i zastosuj go do pierwszego wiersza arkusza (okno Style i formatowanie: (Format → Style i formatowanie, F11)

4. Ustaw rozmiar czcionki użytego stylu nagłówkowego na pogrubioną czcionkę bezszeryfową rozmiaru 11 punktów, zezwól na podział wiersza, oraz ustaw kierunek tekstu na pionowy (90 stopni), ustaw kolor tła na szary.

5. Ustaw wysokość wiersza na optymalną (Format → Wiersz → Optymalna wysokość wiersza lub podwójne kliknięcie na krawędź etykiety wiersza),

6. Wstaw nową kolumnę przed pierwszą kolumną arkusza (Wstaw → Kolumny lub prawy przycisk na etykiecie wiersza → Wstaw kolumny), dodaj do niej nagłówek L.p.

7. Poniżej nagłówka L.p. wstaw liczbę 1 i ciągnąc za gór komórki ponumeruj wszystkie wiersze z danumi

8. Ustaw styl nagłówkowy dla nowej kolumny (okno Style i formatowanie: Format → Style i formatowanie (F11)

9. Ustaw szerokość wszystkich kolumn na optymalną (Format → Kolumna → Optymalna szerokość kolumny lub podwójne kliknięcie na krawędź etykiety kolumny),

10. Dodaj obramowanie dookoła obszaru zawierającego dane, nagłówki. (Format → Komórki lub CTRL + 1)

Podstawowe funkcje¶

1. Pod kolumną Liczba wiadomości dodaj kolumny (w kolejnych wierszach)

   • sumującą wartości kolumny (funkcja SUMA),
   • wyznaczającą minimalną wartość w kolumnie (funckcja MIN),
   • wyznaczającą maksymalną wartość w kolumnie (funkcja MAKS),
   • uśredniającą wartości kolumny (funkcja ŚREDNIA),
   • obliczającą wariancję dla kolumny (funkcja WARIANCJA),
   • obliczającą odchylenie standardowe dla kolumny (funkcja ODCH.STANDARDOWE).

2. Utwórz te same funkcje dla kolumn (dla każdej z funkcji złap za prawy dolny róg komórki z funkcją i przeciągnij ją w prawo):

   • Dzień minuty,
   • Dzień rozmowy,
   • Dzień opłata,
   • Wieczór minuty,
   • Wieczór rozmowy,
   • Wieczór opłata,
   • Noc minuty,
   • Noc rozmowy,
   • Noc opłata,
   • Międzynarodowe minuty,
   • Międzynarodowe rozmowy,
   • Międzynarodowe opłata,
   • Liczba rozmów z BOK,
   • Czas współpracy.

3. Sześć wierszy poniżej kolumny Plan międzynarodowy scal tak aby powstały dwa wiersze, a następnie za pomocą funkcji LICZ.JEŻELI (aby funkcja potraktowała jakiś ciąg znaków jako napis należy go podać w cudzysłowiu, np "tak" a w przeciwnym wypadku ciąg znaków zostnie potraktowany jako adres, np. A1):

   • górny wiersz niech liczy wszystkie wartości pozytywne,
   • dolny wiersz niech liczy wszystkie wartości negatywne.

4. Utwórz te same funkcje dla kolumn: Poczta głosowa i Churn.

5. Dodaj nową kolumnę o nagłówku Podsumowanie całkowity koszt połączeń która podsumowuje całkowity koszt połączeń wykonanych przez klienta, tj. niech sumuje opłaty dzienne, wieczorowe, nocne, międzynarodowe.

6. Dodaj nowy arkusz (Wstaw → Arkusz) o nazwie Próg. W komórce A1 tego arkusza wstaw wartość średnią z wartości z kolumny Podsumowanie całkowity koszt połączeń.

7. Jeśli klient wydał na połączenia mniej niż próg wartości to komorka powinna przyjmować wartość kiepski,

8. Wróć do akusza Dane i wstaw nową kolumnę o nagłówku (Podsumowanie Wartość klienta). W kolumnie tej chcemy uzyskać informacje o tym ile warty dla firmy jest klient. Jako próg wartości należy użyć wartości z komórki A1 z arkusza Próg. (Żeby móc napisać funkcję raz i wykorzystać ją dla calej kolumny należy adres zabezpieczyć przed zmianami ustawiając znak dolara przed koordynatą kolumny i wiersza: $A$1.) Kolumna powinna działać według zasad opisanych poniżej (funkcja JEŻELI):

   • Jeśli klient wydał na połączenia mniej niż próg wartości to komorka powinna przyjmować wartość kiepski,
   • W przeciwnym wypadku i jeśli klient wydał na połączenia dwa razy więcej niż próg wartości to komórka powinna przyjmować wartość świetny,
   • W przeciwnym wypadku, komórka powinna przyjmować wartość dobry.

• Dodaj na spodzie kolumny Podsumowanie Wartość klienta wiersze zliczające liczbę wartości dobry, świetny i kiepski w tej kolumnie (i odpowiednio poscalaj komórki w tych wierszach).

Formatowanie warunkowe¶

1. Utwórz style do formatowania warunkowego (okno Style i formatowanie: Format → Style i formatowanie, F11):

   • Negatywnie (kolor tła: czerwony),
   • Pozytywnie (kolor tła: zielony),
   • Neutralnie (kolor tła: żółty).

2. Zaznacz kolumny Plan międzynarodowy, Poczta głosowa Aktywna i ustaw im formatowanie warunkowe (Format → Formatowanie warunkowe). Ustaw warunki tak, żeby uzyskać następujące następujące formatowanie:

   • Jeśli wartość komórki jest równa napisowi nie, styl komórki: Negatywnie,
   • Jeśli wartość komórki jest równa napisowi tak, styl komórki: Pozytywnie,

3. Zaznacz kolumnę Liczba wiadomości i ustaw formatowanie warunkowe (Format → Formatowanie warunkowe). Ustaw warunki następujące formatowanie:

   • Jeśli wartość komórki jest mniejsza od średniej w tej kolumnie (wskaż komórkę ze średnią), styl komórki: Negatywnie,
   • Jeśli wartość komórki większa od średniej w tej kolumnie, styl komórki: Pozytywnie,
   • Jeśli wartość komórki równa średniej w tej kolumnie, styl komórki: Neutralnie.

4. Wykonaj powyższą czynność dla wszystkich kolumn posiadających wyliczone średnie (Dzień minuty, Dzień rozmowy, Dzień opłata, Wieczór minuty, Wieczór rozmowy, Wieczór opłata, Noc minuty, Noc rozmowy, Noc opłata, Międzynarodowe minuty, Międzynarodowe rozmowy, Międzynarodowe opłata, Liczba rozmów z BOK, Czas współpracy).

Wykresy¶

1. W arkuszu Wykresy wstaw wykres słupkowy procentowy pokazujący w jaki sposób całkowity sumaryczny koszty połaczeń rozkłada się na połączenia wykonane w dzień (Kolumna J), w nocy (Kolumna M), wieczorami (Kolumna P) i połączenia międzynarodowe (Kolumna S). Weź pod uwagę tylko wartość sumaryczną.

2. W arkuszu Wykresy wstaw wykres słupkowo-liniowy pokazujący

   • jako słupki średni koszt połączeń wykonanych w dzień (Kolumna J), w nocy (Kolumna M), wieczorami (Kolumna P) i połączenia międzynarodowe (Kolumna S),
   • jako linie maksymalny i minimalnych koszt tych połączeń.

3. W arkuszu Wykresy wstaw wykresy kołowe pokazujące jakie są proporcje wartości w każdej z kolumn: Churn, Plan międzynarodowy, Poczta głosowa Aktywna i Wartość klienta.

Filtry automatyczne¶

1. Dla całego dokumentu (bez zaznaczenia) utwórz filtr który pokaże tylko wiersze w których Liczba rozmów z BOK jest różna od zera (Dane → Filtry → Filtr standardowy) i dla których w kolumnie Stan znajduje się napis NY.

2. Usuń filtr.

3. Utwórz histogram dla kolumny Stan.

   1. Dla kolumny Stan utwórz filtr który usunie duplikaty Dane → Filtry → Filtr standardowy → Więcej opcji → bez duplikatów).
   2. Następnie utwórz nowy arkusz o nazwie Histogram i skopiuj do niego odfiltrowaną treść kolumny Stan.
   3. W arkuszu Dane usuń filtr dla kolumny Stan.
   4. W arkuszu Histogram wstaw nową kolumnę o nagłówku Liczba wystąpień i wypełnij ją informacją o liczbie wystąpień każdego ze stanów z kolumny Stan z arkusza Histogram w kolumnie Stan w arkuszu Dane (funkcja LICZ.JEŻELI).
   5. Dodaj w arkuszu Histogram wykres kolumnowy przedstawiający liczbę wystąpień stanów.

4. Utwórz filtry automatyczne dla wszystkich kolumn w arkuszu Dane (Zaznacz obszar arkusza, następnie Dane → Filtry → Autofiltr). Przetestuj możliwości filtrowania kolumn.

Ukrywanie i zabezpieczanie danych¶

1. Ukryj kolumny Kod oraz Telefon.
2. Utwórz arkusz o nazwie Dane osobowe. Do komórek A1, A2, A3 tego arkusza wpisz swoje imię, nazwisko i numer indeksu.
3. Nakaż aby komórka A3 została ukryta przed nieporządanym odczytem (Format → Komórka → Zakładka Ochrona komórek → Ukryj wszystko).
4. Nakaż aby komórka A1 nie była chroniona (Format → Komórka → Zakładka Ochrona komórek → Chronione).
5. Zabezpiecz arkusz Dane (Narzędzia → Chroń dokument → Arkusz). Jako hasła do zabezpieczania arkusza użyj: pinlab. Co znajduję się w komórce A3, czy można edytować komórki A1, A2 i A3.
6. Odbezpiecz arkusz.

Jakie jest zastosowanie dla ukrywania komórek?

Kontrola poprawności danych¶

1. W arkuszu Dane dodaj kolumnę Przeprowadzona kontrola obok kolumny Podsumowanie Wartość klienta.

2. W powyższej kolumnie użytkownik arkusza będzie wpisywać czy kontrola została przeprowadzona (Narzędzia → Poprawność danych, zezwalaj: lista):

   • Ogranicz możliwości użytkownika, żeby nie można było wpisywać innych wartości niż tak, nie i nie dotyczy.
   • Ustaw także tekst pomocy wyjaśniający jak korzystać z tej kolumny oraz poinformuj uzytkownika o błędzie w wypadku gdy wartość będzie niepoprawna.

3. W arkuszu Dane dodaj kolumnę Ocena z kontroli [1-10].

• W powyższej kolumnie użytkownik arkusza ocenia klienta w skali od 1 do 10 (Narzędzia → Poprawność danych, zezwalaj: liczba całkowita).

  • Ogranicz możliwości użytkownika, żeby nie można było wpisywać innych wartości niż te w zakresie 1-10.
  • Napisz krótką pomoc i informację o błędzie.

Uzupełnianie według szeregu¶

1. Wstaw nowy arkusz o nazwie Studenci.
2. W wierszu 1 wstaw komórki: Indeks (A1), Imię (B1), Nazwisko (C1), Ocena (D1).
3. W komórce A2 wstaw 95152, następnie w komórce A3 wstaw 95154. Zaznacz obie komórki i za pomocą myszki i czarnego kwadratu w prawym-dolnym narożniku zaznaczenia rozszerz komórki na obszar A2:A12.
4. W komórkach B2:B12 wstaw (dowolne) imiona.
5. W komórkach C2:C5 wstaw (dowolne) cztery nazwiska. Następnie zaznacz wszystkie cztery komórki i za pomocą myszki i czarnego kwadratu w prawym-dolnym narożniku zaznaczenia rozszerz komórki na obszar C2:C12.
6. W komórce D2 wstaw liczbę losową z przedziału od 2 do 5 (funkcja: LOS.ZAKR lub RANDBETWEEN). Następnie zaznacz komórkę i za pomocą myszki i czarnego kwadratu w prawym-dolnym narożniku zaznaczenia rozszerz komórki na obszar D2:D12.

Sortowanie danych¶

1. Posortuj dane w arkuszu Histogram malejąco wg kolumny Stan.

2. Posortuj dane w arkuszu Studenci:

   • Po pierwsze rosnąco wg nazwiska.
   • W wypadku powtarzających się nazwisk, sortuj rosnąco według imion.
   • W przypadku tych samych imion, sortuj rosnąco według numeru indeksu.

Czym się różni sortowanie malejące od rosnącego?

Eksport i import danych¶

1. Zapisz dokument.
2. Wyeksportuj dokument do formatu PDF. (Plik → Eksportuj jako PDF).
3. Wyeksportuj dokument do postaci tekstowej używając przecinka do separacji pól i cudzysłowiu do oznaczania tekstu. (Plik → Zapisz jako → typ: csv)
4. Otwórz dokument w postaci tekstowej (CSV), zapisz go jako dokument w formacie ODS.

Dlaczego eksportować dane do postaci tekstowej?

Ankieta

Zadanie indywidualne 4¶

Literatura uzupełniająca¶

• UCI Machine Learning Repository

Zagnieżdżone funkcje JEŻELI¶

     A       B
1   90
2   80
3   70
4   60
5   50

=IF(A1=90; "a";
    IF(A1=80; "b";
        IF(A1=70; "c";
            IF(A1=60; "d";
                IF(A1=50; "e"; "?")
            )
        )
    )
)

    E       F
1   90      a
2   80      b
3   70      c
4   60      d
5   50      e

=LOOKUP(A1; $E$1:$E$5; $F$1:$F$5)

     A       B
1   90
2   80
3   70
4   60
5   50

=IF(A1<100; "?"
    IF(A1<90; "a";
        IF(A1<80; "b";
            IF(A1<70; "c";
                IF(A1<60; "d";
                    IF(A1<50; "e"; "?")
                )
            )
        )
    )
)

    E       F
1   90      a
2   80      b
3   70      c
4   60      d
5   50      e

=MATCH(A1; $E$1:$E$5; -1)

=OFFSET(F1; 3; 0)

=OFFSET(F1; MATCH(A1; $E$1:$E$5; -1) - 1; 0)