Jan Kończak

cat [plik]... wyświetla podane pliki jeden po drugim (lub wyświetla dane przeczytane ze standardowego wejścia jeśli nie podano pliku).
Nazwa bierze się od operacji konkatenacji
Z przełącznikiem -n program cat numeruje linie, a z -v wyświetla bajty reprezentujące niedrukowalne znaki ASCII jako reprezentujący je tekst¹⁾.

paste plik_1 [plik_2]... czyta po jednej linii z każdego z plików i wypisuje je oddzielone tabem, powtarzając to do wyczerpania najdłuższego pliku.

fold [-w szer] [plik]... wyświetla podane pliki (lub standardowe wejście) wstawiając znak nowej linii kiedy tylko wypisywana linia miałaby być dłuższa niż szer (domyślnie 80).
fold -s … wstawia nowe linie w miejsce ostatniej spacji przed szer (chyba że nie ma ich w wierszu, wtedy wstawia je na szer-1).

column [-x] [plik]... działa jak cat jeśli najdłuższa linia w plikach (bądź standardowym wejściu) nie zmieściłaby się dwukrotnie na szerokość w terminalu; w innym wypadku, wypisuje dane w tylu kolumnach ile mieści się na szerokość terminala, uzupełniając wpierw kolumny (albo, z -x, wiersze).
column -t [plik]... robi coś zupełnie innego: wykrywa kolumny w liniach (rozdzielone separatorem, domyślnie białymi znakami) i formatuje pliki / wejście w tabelę.

od [-t x1] …, hexdump [-C] …, i xxd … pokazują pliki binarnie.

Przykłady

user@host ~ $ ls
b  t  x
user@host ~ $ cat b
99 little bugs in the code.
99 little bugs in the code.
Take one down, patch it around,
127 little bug in the code...
        (common proverb)
user@host ~ $ cat t
Does a good farmer neglect a crop he has planted?
Does a good teacher overlook even the most humble student?
Does a good father allow a single child to starve?
Does a good programmer refuse to maintain his code?
user@host ~ $ cat b t
99 little bugs in the code.
99 little bugs in the code.
Take one down, patch it around,
127 little bug in the code...
        (common proverb)
Does a good farmer neglect a crop he has planted?
Does a good teacher overlook even the most humble student?
Does a good father allow a single child to starve?
Does a good programmer refuse to maintain his code?
user@host ~ $ paste b t
99 little bugs in the code.     Does a good farmer neglect a crop he has planted?
99 little bugs in the code.     Does a good teacher overlook even the most humble student?
Take one down, patch it around, Does a good father allow a single child to starve?
127 little bug in the code...   Does a good programmer refuse to maintain his code?
        (common proverb)
user@host ~ $ fold  -w 32 t
Does a good farmer neglect a cro
p he has planted?
Does a good teacher overlook eve
n the most humble student?
Does a good father allow a singl
e child to starve?
Does a good programmer refuse to
 maintain his code?
user@host ~ $ fold -sw 32 t
Does a good farmer neglect a 
crop he has planted?
Does a good teacher overlook 
even the most humble student?
Does a good father allow a 
single child to starve?
Does a good programmer refuse 
to maintain his code?
user@host ~ $ column    b
99 little bugs in the code.     127 little bug in the code...
99 little bugs in the code.             (common proverb)
Take one down, patch it around,
user@host ~ $ column -x b
99 little bugs in the code.     99 little bugs in the code.
Take one down, patch it around, 127 little bug in the code...
        (common proverb)
user@host ~ $ column -t b
99       little    bugs   in     the  code.
99       little    bugs   in     the  code.
Take     one       down,  patch  it   around,
127      little    bug    in     the  code...
(common  proverb)                     
user@host ~ $ cat x
Hello wolrld!
nah, been to an airport
naïve rôle
user@host ~ $ cat -v x
Hello wolr^H^Hrld!
As pretty as an airport^Mnah, been to 
naM-CM-/ve rM-CM-4le
user@host ~ $ hexdump -C x
00000000  48 65 6c 6c 6f 20 77 6f  6c 72 08 08 72 6c 64 21  |Hello wolr..rld!|
00000010  0a 41 73 20 70 72 65 74  74 79 20 61 73 20 61 6e  |.As pretty as an|
00000020  20 61 69 72 70 6f 72 74  0d 6e 61 68 2c 20 62 65  | airport.nah, be|
00000030  65 6e 20 74 6f 20 0a 6e  61 c3 af 76 65 20 72 c3  |en to .na..ve r.|
00000040  b4 6c 65 0a                                       |.le.|
00000044

Zadanie 1 Wyświetl plik używając cat. Wyświetl dwa pliki naraz używając cat.
(Jeśli nie masz pomysłu jakie pliki wyświetlić, użyj np. /etc/SUSE-brand i /etc/os-release)

Zadanie 2 Uruchom cat, wpisz dowolny tekst, potem naciśnij Enter i Ctrl+d.

Zadanie 3 Wyświetl plik /usr/share/doc/mpich/user.pdf zarówno z przełącznikiem -v jak i bez niego.

Zadanie 4 Użyj paste do połączenia pliku z samym sobą.

Zadanie 5 Wyświetl plik /etc/mtab formatując go jako tabelę.
Używając przełącznika -s do wybrania separatora wyświetl /etc/passwd formatując go jako tabelę.

Zadanie 6 Wyświetl binarny plik (np. /usr/share/themes/Breeze/assets/line-h.png).

echo tekst wypisuje tekst i znak nowej linii (to ostatnie można wyłączyć podając -n).
Przełącznik -e powoduje zamianę sekwencji takich jak \t czy \n na odpowiadające im znaki (tutaj: tab i nowa linia).

printf format [argument]... działa jak funkcja printf z języka C (z pewnymi dodatkami).

figlet [tekst] wypisuje tekst (lub standardowe wejście) rysowane ascii-art'ową czcionką.

cowsay [tekst] wyświetla krowę mówiącą tekst (lub standardowe wejście).

Przykłady

user@host ~ $ echo Nuddlegg
Nuddlegg
user@host ~ $ echo -n Nuddlegg
Nuddlegguser@host ~ $ echo

user@host ~ $ echo    'cr:|\r|, newline:(\n), tab:<\t>, backspace:[\b]'
cr:|\r|, newline:(\n), tab:<\t>, backspace:[\b]
user@host ~ $ echo -e 'cr:|\r|, newline:(\n), tab:<\t>, backspace:[\b]'
|, newline:(
), tab:<     >, backspace:]
user@host ~ $ printf "Text\n"
Text
user@host ~ $ printf "Hex: %x; Dec: %ld%04u, Str: %s\n" 3735928559 8 85 foo
Hex: deadbeef; Dec: 80085, Str: foo
user@host ~ $ figlet Hello.
 _   _      _ _        
| | | | ___| | | ___   
| |_| |/ _ \ | |/ _ \  
|  _  |  __/ | | (_) | 
|_| |_|\___|_|_|\___(_)
                       
user@host ~ $ cowsay Moo.
 ______ 
< Moo. >
 ------ 
        \   ^__^
         \  (oo)\_______
            (__)\       )\/\
                ||----w |
                ||     ||

Zadanie 7 Sprawdź działanie echo -e 'foo\n\nbaz'
oraz echo -e '\n\n one \033[A \033[A two \033[B \033[B \n \033[1;31m red \033[0m'
Sekwencje sterujące ANSI są dobrze opisane tutaj oraz w podręczniku systemowym na stronie console_codes.

Zadanie 8 Sprawdź działanie printf "|%4.2f|%3s|%-16s|\n|%4.2f|%3s|%-16s|\n" 3.1428 pi obwod/srednica 9.8 g grawitacja

seq [start [krok]] granica generuje sekwencje liczb zaczynające się od start, zwiększanego o krok dopóki nie zostanie przekroczona granica.
Jeśli nie podano, start i krok mają wartość 1.
Opcja -w dopisuje taką ilość zer, by liczby miały tyle samo znaków (np. seq -w 8 11 wypisze 08, 09, 10 i 11).

Przykłady

user@host ~ $ seq 3
1
2
3
user@host ~ $ seq 33 35
33
34
35
user@host ~ $ seq 100 10 125
100
110
120
user@host ~ $ seq 3 -1 1
3
2
1
user@host ~ $ seq -w 001 3
001
002
003

Zadanie 9 Wygeneruj sekwencję liczb od 1 do 15.

Zadanie 10 Wygeneruj sekwencję liczb od 64 do 1024 z krokiem co 64.

printf("Wpisz swoje imię:\n")
scanf("%s", name);

print("Wpisz swoje imię:")
name = input()

Czy zastanawiałeś się skąd program wie skąd czytać dane wejściowe i gdzie funkcje takie jak print powinny wypisywać?

W "uniksowym" świecie program oczekuje że w momencie uruchomienia będzie mieć otwarte trzy pliki – standardowe wejście, standardowe wyjście i standardowy błąd. (Które razem są nazywane standardowymi strumieniami.)
Bazuje na tym standardowa biblioteka wejścia/wyjścia z języka C – stdio.h. C zostało stworzone przez jednego z autorów UNIXa.

W większości języków programowania podstawowe funkcje I/O czytają ze standardowego wejścia i piszą do standardowego wyjścia.
Standardowy błąd w założeniu ma służyć do raportowania co poszło nie tak. Języki programowania często mają dedykowane funkcje piszące do tego strumienia.

W uniksopodobnych jak i kompatybilnych z POSIX-em systemach system operacyjny zajmuje się faktyczną realizacją dostępu do pliku, a użytkownik tylko zleca jakie operacje mają być wykonane. Otwierając plik użytkownikowi zwracany jest jego identyfikator – deskryptor pliku – liczba całkowita będąca w rzeczywistości indeksem w odpowiedniej tablicy systemu operacyjnego.
Zlecając operacje take jak np. odczyt danych, użytkownik podaje ten numer, rodzaj operacji i jej szczegóły, np. dla odczytu podaje ile bajtów odczytać i gdzie umieścić odczytane bajty.

Proces potomny dziedziczy wszystkie deskryptory rodzica.

Trzy standardowe strumienie to pliki wskazywane przez trzy pierwsze deskryptory:
0 jest zawsze standardowym wejściem, 1 wyjściem, a 2 błędem.

W uniksopodobnych systemach "plik" niekoniecznie jest danymi na dysku, system UNIX próbował wszystko reprezentować jako pliki. Na przykład, dla systemu terminal jest plikiem (nawet jeśli jest podłączoną do komputera maszyną do pisania).

Domyślnie powłoki mają otwarty terminal jako pliki 0, 1 i 2.

Zgodne z POSIX-em powłoki potrafią zastąpić standardowe strumienie wskazanymi przez użytkownika.

komenda > nazwa_pliku

1. otwiera plik nazwa_pliku do zapisu,
2. ucina plik (= ustawia rozmiar pliku na 0, zawartość pliku jest tracona),
3. zastępuje standardowe wyjście plikiem.

komenda 2> nazwa_pliku

1. otwiera plik nazwa_pliku do zapisu,
2. ucina plik (= ustawia rozmiar pliku na 0, zawartość pliku jest tracona),
3. zastępuje standardowy błąd plikiem.

komenda &> nazwa_pliku      Uwaga: to jest rozszerzenie powłoki Bash

1. otwiera plik nazwa_pliku do zapisu,
2. ucina plik (= ustawia rozmiar pliku na 0, zawartość pliku jest tracona),
3. zastępuje standardowe wyjście i standardowy błąd plikiem.

komenda >> nazwa_pliku

1. otwiera plik nazwa_pliku w trybie dopisywania (tzn. tryb zapisu w którym pozycja ustawiona jest na koniec pliku),
2. zastępuje standardowe wyjście plikiem.

/dev/null jest urządzeniem które zaakceptuje każdy zapis i zignoruje przekazane dane ("czarna dziura").

Przykłady

user@host ~ $ figlet Moo. > mu
user@host ~ $ cat mu
 __  __
|  \/  | ___   ___
| |\/| |/ _ \ / _ \
| |  | | (_) | (_) |
|_|  |_|\___/ \___(_)

user@host ~ $ cat /root/.ssh/id_ecdsa
cat: /root/.ssh/id_ecdsa: Brak dostępu
user@host ~ $ cat /root/.ssh/id_ecdsa > /dev/null
cat: /root/.ssh/id_ecdsa: Brak dostępu
user@host ~ $ cat /root/.ssh/id_ecdsa 2> /dev/null
user@host ~ $ md5sum dir/*
862a24df285d12b2ad908bf57a417747  dir/a
66b4d2409c4eb9a8f728cd80f798ce9d  dir/b
md5sum: dir/c: Brak dostępu
md5sum: dir/d: Brak dostępu
f417af6f1fc98b99efb549bf55b18440  dir/e
md5sum: dir/f: Brak dostępu
58136e3d09ad6793df038e11081355ef  dir/g
user@host ~ $ md5sum dir/* > stdout 2> stderr
user@host ~ $ cat stdout
862a24df285d12b2ad908bf57a417747  dir/a
66b4d2409c4eb9a8f728cd80f798ce9d  dir/b
f417af6f1fc98b99efb549bf55b18440  dir/e
58136e3d09ad6793df038e11081355ef  dir/g
user@host ~ $ cat stderr
md5sum: dir/c: Brak dostępu
md5sum: dir/d: Brak dostępu
md5sum: dir/f: Brak dostępu
user@host ~ $ echo ala > e
user@host ~ $ echo ma >> e
user@host ~ $ echo kota >> e
user@host ~ $ echo -n "a sierotka ma" >> e
user@host ~ $ echo "rysia" >> e
user@host ~ $ cat e
ala
ma
kota
a sierotka marysia

Zadanie 11 Komenda date wypisuje bieżącą datę. Przekieruj jej wynik do pliku.

Zadanie 12 Dodaj kolejną datę do pliku z poprzedniego zadania.

Zadanie 13 Wykonaj komendę cat /etc/motd /etc/shadow. Przekieruj jej standardowy błąd do pliku.

Zadanie 14 Wykonaj find /var/spool/ (polecenie find będzie omawiane później). Przekieruj standardowy błąd do pliku /dev/null.

Zadanie 15 Przekieruj standardowe wyjście komendy find /var/spool/ do jednego pliku, a standardowy błąd do innego.

Zadanie 16 Przekieruj standardowe wyjście i standardowy błąd komendy find /var/spool/ do tego samego pliku.

komenda < nazwa_pliku

1. otwiera plik nazwa_pliku do odczytu,
2. zastępuje standardowe wejście plikiem.

komenda << ogranicznik      (here document)

1. przed uruchomieniem komenda, powłoka tworzy tymczasowy plik,
2. powłoka czyta dane ze swojego standardowego wejścia linia po linii i wpisuje te linie do tymczasowego pliku,
3. do momentu aż linia będzie składać się tylko z ogranicznika,
4. otwiera tymczasowy plik do odczytu,
5. zastępuje standardowe wejście plikiem.

komenda <<< tekst      (here string) Uwaga: to jest rozszerzenie powłoki Bash

1. tworzy tymczasowy plik wpisując do niego tekst i znak nowej linii,
2. otwiera tymczasowy plik do odczytu,
3. zastępuje standardowe wejście plikiem.

Przykłady

user@host ~ $ cowsay -n < mu
 _______________________
/  __  __               \
| |  \/  | ___   ___    |
| | |\/| |/ _ \ / _ \   |
| | |  | | (_) | (_) |  |
| |_|  |_|\___/ \___(_) |
\                       /
 -----------------------
        \   ^__^
         \  (oo)\_______
            (__)\       )\/\
                ||----w |
                ||     ||
user@host ~ $ gnuplot << EOF
> set terminal dumb ansi
> set xrange [0:2*pi]
> set yrange[-1.2:1.2]
> set grid
> plot sin(x) with filledcurves lc "cyan"
> EOF


      +--------------------------------------------------------------------+
      |          +          +          +          +          +          +  |
    1 |-+........:.++++++++++..........:..........:.........sin(x).+-----+-|
      |         +++XXXXXXXXX+++        :          :          :          :  |
      |       +++XXXXXXXXXXXXXX++      :          :          :          :  |
      |     +++XXXXXXXXXXXXXXXXXX++    :          :          :          :  |
  0.5 |-+..++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX+...:..........:..........:..........:+-|
      |  ++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX++ :          :          :          :  |
      | ++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX++:          :          :          :  |
      |+XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX+          :          :          :  |
    0 |-+........:..........:..........:++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX|
      |          :          :          :  +XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX+|
      |          :          :          :   ++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX++ |
      |          :          :          :    ++XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX++  |
 -0.5 |-+........:..........:..........:......+XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX++.:+-|
      |          :          :          :       ++XXXXXXXXXXXXXXXXXX+++  :  |
      |          :          :          :         ++XXXXXXXXXXXXXX+++    :  |
      |          :          :          :          :+++XXXXXXXXX+++      :  |
   -1 |-+........:..........:..........:..........:..++++++++++.........:+-|
      |          +          +          +          +          +          +  |
      +--------------------------------------------------------------------+
      0          1          2          3          4          5          6

user@host ~ $ jq . <<< '{"l":1.23,"t":[{"a":"A","b":"B"},{"1":"¹","2":"²"}],"z":"org"}'
{
  "l": 1.23,
  "t": [
    {
      "a": "A",
      "b": "B"
    },
    {
      "1": "¹",
      "2": "²"
    }
  ],
  "z": "org"
}
user@host ~ $

Zadanie 17 Stwórz plik zawierający print("hello " + __file__). Uruchom komendę python, kolejno: podając plik jako argument, i przekierowując plik jako standardowe wejście.

Zadanie 18 Użyj programu hexdump -C do wyświetlenia dowolnego tekstu wpisanego jako here document.
Użyj w tekście wielobajtowego znaku (np. 'Witaj świecie!' zawiera dwubajtowy znak ś).

Zadanie 19 bc jest prostym kalkulatorem. Użyj go żeby policzyć sqrt(2.0000).
Potem policz sqrt(2.0000) w nieinteraktywnym trybie.

Zadanie 20 Użyj bc do policzenia sqrt(2.0000) w nieinteraktywnym trybie i przekieruj wynik do pliku.

Rozdział o przekierowaniach w standardzie POSIX
Dokumentacja Basha o przekierowaniach

Każde przekierowanie ma postać: [deskryptor_pliku]operator słowo

Domyślny deskryptor_pliku to 0 jeśli operator zawiera < albo 1 w przeciwnym wypadku
Czyli: komenda < plik jest identyczna z komenda 0< plik, a komenda >> plik jest identyczna z komenda 1>> plik.

Standard POSIX wymaga by deskryptory od 0 do 9 były do dyspozycji użytkownika. To jak można wykorzystywać inne numery zależy od użytej powłoki.

Dostępne operatory to:

Zadanie 21 Uruchom cat /etc/motd z zamkniętym deskryptorem standardowego wyjścia.
Uruchom find /var/spool/ z zamkniętym deskryptorem standardowego błędu.

Zadanie 22 Przekieruj standardowe wyjście i standardowy błąd komendy cat /etc/motd /etc/shadow do jednego pliku bez użycia nieprzenośnej składni &>.

Zadanie 23 Skopiuj duży plik tekstowy (np. /etc/services) do pliku p.
Uruchom hexdump przekierowując wejście z pliku p używając operatora <>, i zduplikuj standardowe wejście do standardowego wyjścia. Sprawdź co się stało.
Uwaga: nie używaj <> dwukrotnie z z tym samym plikiem dla standardowego wejścia i standardowego błędu (chyba że jesteś gotowy ponieść konsekwencje swojego czynu).

Zadanie 24 Zamień miejscami standardowe wyjście i standardowy błąd komendy cat /etc/motd /etc/shadow.
Sprawdź działanie dodając |rev na koniec (co odwróci kolejność znaków na standardowym wyjściu).

Wykonanie przekierowania na komendzie exec spowoduje przekierowanie standardowych strumieni bieżącej powłoki.

exec 3>&1           # duplikuje standardowe wyjście do deskryptora 3
exec 1>plik         # zastępuje standardowe wyjście plikiem 'plik'
date                # wypisuje   datę   na standardowe wyjście (którym jest teraz 'plik')
fortune             #   "      fortunkę      "
exec 1>&3  3>&-     # przywraca poprzednie wyjście (duplikując je z deskryptora 3) i zamyka 3

Dokumentacja Basha na temat process substitution

Składnia komenda1 <(komenda2) i komenda1 >(komenda2) nie są przekierowaniami.

Bash zastępuje <(komenda) nazwą tymczasowego pliku (pipe), uruchamia w tle polecenie komenda ustawiając jego standardowe wyjście na plik tymczasowy.

Bash zastępuje >(komenda) nazwą tymczasowego pliku (pipe), uruchamia w tle polecenie komenda ustawiając jego standardowe wejście na plik tymczasowy.

Zadanie 25 Wykonaj i zrozum wyniki poleceń:

• przydatnych:
  • paste <(hostname) <(date +%Y.%m.%d) <(uptime)
  • cat /etc/motd /etc/shadow 2> >(rev) > >(hexdump -C)
• prezentujących działanie process substitution:
  • /bin/ls -l >(echo a) >(echo b) <(echo c)
  • stat >(echo c)
  • stat >(sleep 3; fortune)
  • cat <(echo a)
  • echo 'abc' > >(rev)
  • cat   <(date) > >(rev)
  • cat < <(date) > >(rev)
  • cat <(date) <(date)   <(date) > >(rev)
  • cat <(date) <(date) < <(date) > >(rev)