Jan Kończak

Ta strona jest tylko do odczytu. Możesz wyświetlić źródła tej strony ale nie możesz ich zmienić.
====== Podstawowe narzędzia sieciowe w Linuksie ======

===== Wstęp =====

==== Powłoka systemowa – szybkie przypomnienie SOP1 ====
(Tekstowa) powłoka systemowa (shell), terminal, konsola.\\
Programy np. ''xfce4-terminal'', ''konsole''

Zmiana użytkownika – ''su'' \\
<html><small></html>
Wykonania programu na prawach innego użytkownika – ''sudo'' \\
Użycie ''sudo'' do uruchomienia shella z prawami roota: ''sudo -s'' (lub ''sudo su'' lub ''sudo -i'')
<html></small></html>

Historia w konsoli: strzałki góra/dół, ''history'', ctrl+r, ''fc''

Obsługa polecenia less (wykonaj dla przykładu: ''convert -h | less'' albo ''man less''):
  * przewianie: strzałki, page up / page down
  * ''/'' wyszukuje
    * ''n'' – następne wystąpienie
    * ''N'' – poprzednie
  * ''g'' – początek dokumentu;  ''G'' – koniec
  * ''q'' – wyjście

==== Zapis poleceń ====

Wzór polecenia:\\
''polecenie {jeden|z|wielu} <argument1> [-opcja1 <argument2>] --długa_opcja=<argument3> [opcja2]''

Przykład polecenia:\\
''polecenie jeden //42// [-opcja1 //foo//] --długa_opcja=//x//''

Co trzeba wpisać w konsolę:\\
''polecenie jeden 44 -opcja1 baz --długa_opcja=x'''

==== Pomoc systemowa ====

Pomoc wbudowana w polecenia:
  * ''tracepath -h'' 
  * ''netstat -h''
  * ''ip a h'' 
  * ''ifconfig -h''

Podręcznik systemowy – komenda ''man'' i towarzyszące, np:
  * ''man tracepath''
  * ''man ip''
  * ''apropos'' – lista stron które w tytule mają podane słowo, np. ''apropos network''
  * ''whatis'' – tytuły stron pod podaną nazwą, np. ''whatis write''

===== Podstawowe narzędzia sieciowe =====

==== Pakiety net-tools oraz iproute2 ====
Pakiet narzędzi ''net-tools'' powstał w  1983 roku, początkowo w systemie BSD.
Od tego czasu jest utrzymywany, jednak od przeszło 10 lat jest uznawany za przstarzały i nie jest rozwijany dalej. \\
W skład wchodzą: \\
<html><code><b>arp</b> <small>dnsdomainname domainname</small> hostname <b>ifconfig</b> <small>ipmaddr</small> iptunnel <small>mii-tool nameif</small> netstat <small>nisdomainname plipconfig</small> rarp <b>route</b> <small>slattach ypdomainname</small></code></html>

Około roku 2000 stworzono pakiet ''iproute2'', mający zastąpić ''net-tools'' (i inne, powstałe by udostępnić użytkownikom nowe możliwości jądra systemu Linux). \\
Pakiet ''iproute2'' zawiera następujące polecenia: \\
<html><code><small>arpd ctstat genl ifcfg ifstat</small> <b>ip</b> <small>lnstat nstat routef routel rtacct rtmon rtpr rtstat</small> ss tc</code></html>

(Narzędzia: <html><code><b>omawiane</b> | ważne albo popularne | <small>mocno przestarzałe, mało znane albo zbędne</small></code></html>)
  * http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/networking/net-tools
  * http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/networking/iproute2
  * http://pl.wikibooks.org/wiki/Sieci_w_Linuksie/iproute2
  * ''man ifconfig ip-link ip-address''

==== Inne narzędzia ====
  * ''iputils'' [[https://wiki.linuxfoundation.org/networking/iputils|[1]]] - narzędzia <html><code><b>arping</b> <small>clockdiff ipg</small> <b>ping</b> ping6 <small>rarpd rdisc</small> tftpd <b>tracepath</b> tracepath6 traceroute6</code></html>
  * ''traceroute''
  * ''mtr''
  *''wireshark'' [[https://www.wireshark.org/|[2]]]

<html><small></html>Stara instrukcja uruchamiania wiresharka dla osób które używają ''sudo -i'' lub ''sudo -s'' lub  ''sudo su'' zamiast ''su'':
  * <del>uruchamianie: na OpenSUSE do prawidłowej pracy wymaga roota</del> \\ już nie, w laboratoriach wireshark został skonfigurowany z właściwymi [[https://wiki.wireshark.org/CaptureSetup/CapturePrivileges#Setting_network_privileges_for_dumpcap_if_your_kernel_and_file_system_support_file_capabilities|capabilities]] (''man 7 capabilities'')
  * jeśli pojawi się błąd: //Can't open display://, należy wykonać ''export DISPLAY=:0''
  * jeśli pojawi się błąd: //unable to open display :0// lub  //cannot connect to X server//, \\ należy z prawami użytkownika //student// wykonać np. ''xhost +''
<html></small></html>

===== Interfejs sieciowy =====

Karta sieciowa a interfejs sieciowy.

Interface'y można podzielić na fizyczne (reprezentują fizyczne urządzenia sieciowe) i wirtualne (reszta).

==== Wyświetlanie listy urządzeń i adresów ====
| Lista aktywnych urządzeń|''ifconfig''|''ip link show up''|
| Lista wszystkich urządzeń|''ifconfig -a''|''ip link [show]''|
| Lista adresów|''ifconfig [-a]''|''ip address [show [up]]''|

Wszystkie argumenty polecenia ''ip'' można dowolnie skracać, ale jeśli skróty kolidują, narzędzie wybiera jedno rozwinięcie zamiast wyświetlić komunikat o błędzie (sic!). \\
Np. ''ip link show'' można zapisać jako ''ip l sh'', ale ''ip l s'' jest już traktowane jako ''ip link set''


==== Tradycyjne nazwy urządzeń (zwykle zakończone numerem) ====
Tradycyjne nazwy urządzeń:
  * loopback ''lo''
  * przewodowe karty sieciowe ''eth''
  * bezprzewodowe karty sieciowe ''wlan, ath, wifi, radio''
  * ''firewire'', infiniband ''ib''
  * urządzenia wirtualne, mostki, tunele etc. ''veth, dummy; br, tun, tap; sit, tnl, ppp, vpn, gre''

Około 2015 roku w systemie Linux zmieniono sposób nadawania nazw urządzeniom. \\ Stąd można spotkać nazwy: ''eno1, sls1, wwp2s0, wlx78e7d1ea46da'' 

<html><small></html>Wcześniej to, która karta sieciowa dostanie który numer (eth0, eth1) było trudne do przewidzenia (ale stałe dla danej konfiguracji sprzętowej). \\ Co gorsza, kolejność po dodaniu nowej karty sieciowej lub awarii jednej z kart mogła ulec zmianie. \\
Więcej szczegółów: [[http://www.freedesktop.org/wiki/Software/systemd/PredictableNetworkInterfaceNames|[1]]]
[[https://en.wikipedia.org/wiki/Consistent_Network_Device_Naming|[2]]]
<html></small></html>

===== Ustawianie adresów IP =====

==== Sprawdzanie łączności IP ====
  * ''ping <//cel//>''
  * ''traceroute [-T] <//cel//>'' <html><small></html>Z uwagi na firewall Politechniki proszę używać opcji ''-T'', która go skutecznie omija<html></small></html>
  * ''mtr <//cel//>''
<html><small></html>Jako cel można podać adres IP (np. ''ping 150.254.30.29'') lub nazwę słowną (przykładowo: ''ping cs.put.poznan.pl'', ''ping lab-net-1'')<html></small></html>
==== Włączanie / wyłączanie interfejsu ====

| włączenie interfejsu  | ''ifconfig //eth0// up''   | ''ip link set dev //eth0// up'' |
| wyłączenie interfejsu | ''ifconfig //eth0// down'' | ''ip link set dev //eth0// down'' |

==== Ustawianie / dodawanie / usuwanie adresów IP ====
Inne podejście w ''net-tools'' i w ''iproute2'' - ifconfig dla jednego urządzenia przydziela tylko jeden adres IPv4.

=== ip address ===
| Dodanie nowego adresu do interfejsu       | ''ip addr add //10.0.0.1/25// dev //eth0//'' |
| Usunięcie adresu z interfejsu             | ''ip addr del //10.0.0.1/25// dev //eth0//'' |
| Wyczyszczenie adresów interfejsu (groźne) | ''ip addr flush dev //eth0//''               |
**Uwaga!** Każdy adres bez maski polecenie ''ip'' interpretuje jako adres z maską /32

=== ifconfig ===
| //Zmiana// bieżącego adresu | ''ifconfig //eth0// [//10.0.0.1//] [netmask //255.255.255.128//]'' |
| Dodanie nowego adresu do urządzenia \\ (tworząc alias urządzenia) | ''ifconfig //eth0:something// //10.0.0.1// …'' |
| 'Usunięcie' dodatkowego adresu do urządzenia \\ (usunięcie aliasu) | ''ifconfig //eth0:something// down'' |

<html><small></html>
Polecenie ''ifconfig'' pozwala na zmianę wielu ustawień naraz, dla przykładu poniższe polecenie ustawi adres i włączy interfejs: \\
''ifconfig dummy0 192.168.0.1 netmask 255.255.255.0 up''
<html></small></html>

==== Przykładowe wyniki poleceń ====

=== ifconfig / ip address ===
<html><pre>
<b>/ # ip a</b>
10: eth0: <BROADCAST,MULTICAST,UP,LOWER_UP> mtu 1500 qdisc noqueue state UP group default qlen 1000
    link/ether da:a8:fb:92:2d:df brd ff:ff:ff:ff:ff:ff link-netnsid 0
    inet <span title="Adres IPv4 na tym interfejsie" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">192.168.5.2</span><span title="Maska sieci" style="background-color:rgba(128,0,128,0.2)">/30</span> <span title="Adres rozgłoszeniowy (nie adres komputera!)" style="background-color:rgba(0,0,255,0.1)">brd 192.168.5.3</span> scope link eth0
       valid_lft forever preferred_lft forever
    inet <span title="Adres IPv4 na tym interfejsie" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">172.19.67.0</span><span title="Maska sieci" style="background-color:rgba(128,0,128,0.2)">/19</span> <span title="Adres rozgłoszeniowy (nie adres komputera!)" style="background-color:rgba(0,0,255,0.1)">brd 172.19.95.255</span> scope global eth0:1
       valid_lft forever preferred_lft forever
    inet <span title="Adres IPv4 na tym interfejsie" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">10.42.0.238</span><span title="Maska sieci" style="background-color:rgba(128,0,128,0.2)">/24</span> scope global eth0
       valid_lft forever preferred_lft forever
    inet6 fe80::d8a8:fbff:fe92:2ddf/64 scope link 
       valid_lft forever preferred_lft forever

<b>/ # ifconfig</b>
eth0      Link encap:Ethernet  HWaddr DA:A8:FB:92:2D:DF  
          inet addr:<span title="Adres IPv4 na tym interfejsie" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">192.168.5.2</span>  Bcast:192.168.5.3  Mask:<span title="Maska sieci" style="background-color:rgba(128,0,128,0.2)">255.255.255.252</span>
          inet6 addr: fe80::d8a8:fbff:fe92:2ddf/64 Scope:Link
          UP BROADCAST RUNNING MULTICAST  MTU:1500  Metric:1
          RX packets:1326 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0
          TX packets:1063 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
          collisions:0 txqueuelen:1000 
          RX bytes:2681637 (2.5 MiB)  TX bytes:123670 (120.7 KiB)

eth0:1    Link encap:Ethernet  HWaddr DA:A8:FB:92:2D:DF  
          inet addr:<span title="Adres IPv4 na tym interfejsie" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">172.19.67.0</span>  Bcast:172.19.95.255  Mask:<span title="Maska sieci" style="background-color:rgba(128,0,128,0.2)">255.255.224.0</span>
          UP BROADCAST RUNNING MULTICAST  MTU:1500  Metric:1
</pre></html>


<html><small></html>
===== [Ekstra] Windows =====
Do wyświetlenia listy interfejsów i adresów IP służy m. inn. komenda ''ipconfig'', domyślnie pokazująca tylko aktywne interfejsy; ''ipconfig /all'' pokaże wszystkie. \\
Adresy IP można ustawić z "okienek". Garść zrzutów z ekranu tutaj: http://www.tp-link.com.pl/faq-14.html \\
Z linii poleceń należy użyć komendy ''netsh'', kontekstu ''netsh interface ip'' https://technet.microsoft.com/en-us/library/bb490943.aspx \\
Windows dostarcza z systemem programy ''ping'' (przełączniki nie są zgodne; patrz ''ping /?'')  i ''tracert''.
<html></small></html>
Jan Kończak

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

Narzędzia strony
