W ciągu trzech lat, które upłynęły od poprzedniego Zjazdu, informatyka polska rozwijała się w warunkach gospodarki rynkowej. Znaczenie informatyki ciągle rośnie. Bez niej nie jest możliwe wprowadzanie obecnych reform. Równocześnie informatyka przestaje być postrzegana jako panaceum na wszystkie choroby. Firmy i instytucje coraz częściej traktują ją jako normalny składnik swej działalności. Wiele doświadczeń przynoszą polskie oddziały i przedstawicielstwa zagranicznych firm, korzystających ze środków informatyki od dziesięcioleci. Wymianie poglądów na temat stanu i perspektyw polskiej informatyki służył zeszłoroczny Drugi Kongres Informatyki Polskiej, którego współorganizatorem było PTI.

Na stan informatyki ma wpływ wiele czynników politycznych i gospodarczych. Znaczącą rolę odgrywa tu administracja państwowa, która powinna przede wszystkim stwarzać warunki legislacyjne dla prawidłowego rozwoju technik informatycznych. Z satysfakcją należy odnotować, że po ustawie o prawie autorskim - wraz z przyjęciem ustawy o ochronie danych osobowych - Polska wypełniła drugie wymaganie Unii Europejskiej związane z informatyką. PTI jest zainteresowane skutecznym działaniem tej ustawy i jej ewentualnymi nowelizacjami, wynikającymi z zebranych doświadczeń. Z zainteresowaniem będziemy śledzić nowelizację prawa autorskiego, mającą dostosować je do współczesnych elektronicznych środków przekazu. PTI powinno nadal uczestniczyć w opiniowaniu projektów aktów prawnych związanych z informatyką.

W ostatnich latach powtarzają się wypadki narzucania obywatelom przez urzędy państwowe konkretnych rozwiązań firmowych dla przekazywania informacji, które obywatele i podmioty gospodarcze mają obowiązek przekazywać rożnym organom. PTI w porozumieniu z Urzędem Antymonopolowym i Radą Informatyki winno dążyć do wprowadzenia zapisu prawnego jak najwyższej rangi, wymagającego, aby szczegółowy opis formatu danych i schematów konwersji danych we wszystkich programach realizowanych za pieniądze podatnika był jawny i publicznie dostępny wszędzie tam, gdzie zachowanie tajemnicy nie jest niezbędne ze względu na bezpieczeństwo państwa i jego obywateli. Zapewnienie jednolitości przekazywanych danych musi się odbywać przez precyzyjny i jednoznaczny opis postaci danych, a nie przez narzucenie konkretnego programu i środowiska pracy.

Zdecydowanie w zbyt małym stopniu z informatyki korzysta administracja publiczna. W ciągu ostatnich trzech lat sytuacja nie poprawiła się. Nadal rzadkością są przedsięwzięcia, które zakończyły się sukcesem. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy można wymienić słabe przygotowanie postępowań przetargowych, nieprecyzyjne i nierealistyczne warunki, wynikające z braku profesjonalizmu zamawiających, co w efekcie powoduje opóźnienia i konflikty. PTI powinno oferować współpracę w zakresie opiniowania takich przedsięwzięć, zwłaszcza we wczesnych fazach ich planowania.

PTI ciągle jeszcze nie jest powszechnie postrzegane jako możliwy opiniodawca złożonych przedsięwzięć informatycznych, niemniej jednak w ciągu ostatniego roku w PTI przygotowano kilka opinii dla ministerstw. Zjazd Postuluje, aby Zarząd kontynuował taką działalność. PTI, zrzeszając wielu fachowców ze wszystkich dziedzin informatyki, może zapewnić stworzenie zespołów doradczych zarówno w Warszawie, jak też (może nawet w większym stopniu) poza nią.

Mimo kilku prób PTI nie utworzyło własnej izby rzeczoznawców. Należy zwrócić uwagę, że izba taka działałaby na konkurencyjnym rynku. Przy opracowywaniu zasad funkcjonowania należy zwrócić uwagę na źródła możliwych konfliktów interesów między PTI a pracodawcą rzeczoznawcy. Zjazd zobowiązuje ZG do powołania w ramach Towarzystwa instytucji rzeczoznawcy. Działalność tego typu przyczyni się do zwiększenia prestiżu Towarzystwa.

Pozycja informatyki w Polsce zależy przede wszystkim od działalności na naszym rynku firm informatycznych, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Na rynku pojawiły się wszystkie znaczące światowe firmy, zarówno te zajmujące się sprzętem, jak i oprogramowaniem. Z jednej strony stwarza to informatykom szansę kontaktu z najnowszymi technologiami, z drugiej — stanowi wyzwanie dla polskich firm, zwłaszcza produkujących oprogramowanie. PTI powinno rozwijać kontakty z firmami informatycznymi. Przykładami dotychczasowych kontaktów są Polski Klub Użytkowników Systemu Progress oraz współpraca w zakresie szkoleń z firmą IBM - to jednak ciągle stanowczo zbyt mało.

W polskich firmach można już spotkać wszystkie rodzaje komputerów. Rozwija się rynek komputerów dużych, w większości firm miejsce prostych sieci zajmują systemy rozproszone pracujące w technologii klient-serwer, z wykorzystaniem systemów zarządzania relacyjnymi bazami danych. Budowa i eksploatacja takich systemów wymaga za-trudnienia profesjonalistów. Z satysfakcją należy stwierdzić, że dyrektorzy firm coraz bardziej doceniają dobre wykształcenie swoich pracowników, a także potrzebę ich dalszego szkolenia. Być może stwarza to szansę na propagowanie i wdrożenie systemu doskonalenia zawodowego.

Nastąpił znaczący postęp w dziedzinie telekomunikacji. Jeszcze trzy lata temu jej zapóźnienie stanowiło najpoważniejszą przeszkodę w rozwijaniu nowoczesnych technik informatycznych. Nadal jednak utrzymuje się opóźnienie w stosunku do krajów rozwiniętych, np. w zakresie dostępności łączności cyfrowej poza ośrodkami wielkomiejskimi. Sytuacja powinna poprawić się wraz z rozwojem konkurencji, w tym na rynku usług międzymiastowych.

Problem roku 2000 wyzwolił dyskusję na temat odpowiedzialności środowiska i etyki zawodowej informatyków oraz firm informatycznych. Dostrzegamy konieczność rzetelnego informowania o istniejących zagrożeniach i koniecznych przedsięwzięciach, bez stwarzania atmosfery paniki, ale zarazem bez bagatelizowania problemu. PTI powinno kształtować zasady zawodowej odpowiedzialności informatyków za ich produkty, a także podnoszenia jakości procesów wytwórczych oprogramowania. Należy zintensyfikować prace nad kodeksem etycznym PTI. Skutki dawnych zaniedbań, które przyniesie ze sobą zmiana tysiąclecia, powinny dostarczyć materiału do szczegółowych rozwiązań.

Niepokój budzi obecna sytuacja szkół wyższych, zwłaszcza publicznych. Pomimo ogromnego wzrostu zapotrzebowania na wykształconych informatyków liczba absolwentów dobrych kierunków informatycznych nie wzrasta znacząco. Brakuje zresztą statystyk w tej dziedzinie. Przyczyną ograniczeń są katastrofalne warunki finansowe pracowników uczelnianych, a także trudne warunki lokalowe wielu uczelni wyższych. PTI od lat podkreśla, że niskie płace pracowników akademickich powodują, że odchodzą oni ze szkół wyższych, łączą pracę na uczelni z pracą winnych miejscach lub opuszczaj ą kraj. Odnotować należy ciągły postęp w zakresie wyposażenia naukowego, dzięki rozsądnym decyzjom Komitetu Badań Naukowych (rozwój sieci i ośrodków superkomputerowych). Ważne jest utrzymanie stabilnego poziomu finansowania jednostek naukowych, również (a może szczególnie) zajmujących się badaniami humanistycznymi, a także udostępnienie nowoczesnego oprogramowania i literatury. Istotne jest także zapewnienie właściwych programów kształcenia na kierunkach informatycznych.

Obecnie ofertę szkół publicznych uzupełniają szkoły prywatne. Choć mogą one sprawnie kształcić praktyków w wielu dziedzinach, to jednak ze względu na brak własnych badań naukowych, a często także brak własnej kadry, nie będą w stanie oferować akademickiego poziomu kształcenia. Po likwidacji poznańskiej francusko-polskiej szkoły brak niepublicznych szkół wyższych, prowadzących równocześnie dydaktykę i badania. PTI, zrzeszające w swych szeregach przedstawicieli akademickich szkół wyższych, powinno podjąć prace nad stworzeniem programów atestacji i certyfikacji programów nauczania. Równocześnie należy zintensyfikować współpracę ze wszystkimi typami szkół wyższych.

Rozwija się Internet. Obecnie większość dużych firm ma już swoje witryny, pojawiły się także pierwsze domy wysyłkowe. Należy jednak zwrócić uwagę, że dostęp do Internetu nie jest jeszcze powszechny. Znaczna część kraju to internetowa pustynia. Cenne są wszelkie inicjatywy, które pozwalają mieszkańcom mniejszych miejscowości, a zwłaszcza dzieciom i młodzieży, korzystać z ogólnoświatowych zasobów.

Trzeba jednak pamiętać, że Internet to nie wszystko. Już obecnie elementarne wykształcenie powinno obejmować umiejętność biegłego posługiwania się sprzętem komputerowym i oprogramowaniem. Elementy takiej nauki powinny znaleźć się w programach wszystkich szkolnych przedmiotów. PTI zrzesza wielu członków z wiedzą i doświadczeniem dydaktycznym, dzięki czemu może przyczynić się do rozwoju odpowiednich programów nauczania poprzez doradztwo i ocenę. Ogólny kształt dla takich programów mogą wytyczać wymagania egzaminacyjne na Europejskie Komputerowe Prawo Jazdy (ECDL).

Od poprzedniego Walnego Zjazdu Polskie Towarzystwo Informatyczne znalazło swoje miejsce. Obecnie, podobnie jak inne tego typu organizacje, w coraz większym stopniu specjalizuje się w organizowaniu seminariów i konferencji. Służą one zarówno przekazywaniu wiedzy i doświadczeń, jak i integrowaniu środowiska, a równocześnie przynoszą dochód, pozwalający inwestować w dalsze działania Towarzystwa. Należy podkreślić, że liczba konferencji ciągle się zwiększa, a ich poziom - podnosi. Z satysfakcją należy odnotować stały rozwój jesiennych spotkań informatyków w Mrągowie. Spotkania te stały się cenioną imprezą z interesującym programem, a firmy w niej uczestniczące przestały traktować ją jedynie jako kolejne miejsce prezentacji swoich produktów. Ze względu na wzrost zainteresowania współudziałem PTI w organizowaniu konferencji z innymi instytucjami i stowarzyszeniami Zarząd Główny powinien ustalić zasady takiego współudziału.

PTI coraz więcej uwagi poświęca problemom inżynierii oprogramowania. Zagadnienia te zawsze były dyskutowane na spotkaniach w Szczyrku i w Mrągowie, ale niedawno w tym zakresie pojawiły się nowe inicjatywy. W 1997 r. powstała Sekcja Inżynierii Oprogramowania. W 1998 r. PTI współorganizowało wraz z Komitetem Informatyki PAN i Politechniką Poznańską, a pod auspicjami CEPIS, Sympozjum Nauczania Inżynierii Oprogramowania SEES '98, z udziałem środowisk akademickich i przemysłowych z 16 państw. W tym roku PTI wraz z Komitetem Informatyki PAN organizuje I Krajową Konferencję Inżynierii Oprogramowania.

Konferencje są organizowane przez oddziały towarzystwa; liczba konferencji świadczy o sprawności organizacyjnej oddziałów. Z radością odnotowujemy powołanie Oddziału Wielkopolskiego oraz reaktywowanie Oddziałów Małopolskiego i Dolnośląskiego, który nawet w stanie zawieszenia konsekwentnie prowadził konkurs prac magisterskich. Niestety, nadal słabo działa Oddział Mazowiecki, grupujący przede wszystkim mieszkańców Warszawy.

Od poprzedniego Zjazdu PTI rozpoczęło wdrażanie Europejskiego Komputerowego Prawa Jazdy (ECDL). Akcja ta staje się coraz powszechniejsza, dostrzegamy jednak znaczne możliwości jej rozwoju. Obecnie jest możliwe otrzymanie zgody na wykorzystywanie znaku ECDL na wydawnictwach dydaktycznych.

W związku z przewidywanym wzrostem znaczenia nauczania technik informatycznych w szkołach PTI zamierzało ułatwić nauczycielom wstępowanie do towarzystwa przez okresowe zniesienie obowiązku wpłacania spisowego. Niestety akcja ta nie spotkała się z oczekiwanych odzewem. Nauczyciele - informatycy mogliby wzmocnić kontakt PTI z dydaktyką i umożliwić wpływanie w większym stopniu na programy nauczania informatyki, a także na wypracowanie propozycji w zakresie nauczania technik informatycznych w ramach innych przedmiotów. Należy kontynuować działania w kierunku rozszerzenia działalności PTI w tym środowisku, np. przez zachęcanie nauczycieli - informatyków do prowadzenia egzaminów na ECDL.

PTI ma zdecydowanie zbyt mało nowych członków, zwłaszcza studentów i absolwentów. Być może aktywność w tym środowisku wzrośnie po niedawnym utworzeniu pierwszej Sekcji Studenckiej w Poznaniu. Zarząd Główny powinien zbadać możliwości współpracy z Ministerstwem Edukacji w zakresie współorganizowania seminariów i konferencji studenckiego ruchu naukowego. Zjazd zobowiązuje ZG do podjęcia ścisłej współpracy ze studenckim ruchem naukowym. PTI powinno być platformą integracji takich inicjatyw, przekazując młodym ludziom swoje doświadczenie i czerpiąc nowe inspiracje z kontaktu z nimi.

Należy utrzymywać i rozwijać współpracę z innymi środowiskami zawodowymi, w szczególności kontynuować współpracę ze Stowarzyszeniem Księgowych, dotyczącą normy zawodowej dla informatycznych systemów finansowo-księgowych.

Obok PTI istnieją też inne zawodowe stowarzyszenia, grupujące osoby mające zawodowy kontakt z informatyką. PTI powinno współpracować z nimi wszędzie tam, gdzie ta współpraca przynosi korzyść środowisku informatycznemu, tak jak np. projekt Inspire. Równocześnie PTI wciąż nie jest obecne w Informatorze Nauki Polskiej. Nowy Zarząd powinien naprawić to niedopatrzenie.

Za udany uznajemy pomysł wykupywania przez PTI prenumeraty pisma „Informatyka" dla wszystkich członków. Dzięki temu po wielu latach przerwy można było wznowić publikację Biuletynu PTI. Apelujemy do wszystkich członków PTI o aktywną współpracę z tym pierwszym polskim branżowym pismem informatycznym, którego profesjonalny poziom będzie zależał również od nas.

Umocniła się pozycja PTI wśród innych narodowych stowarzyszeń informatycznych. Staliśmy się pełnoprawnym członkiem Fundacji ECDL, a członek PTI został wiceprezesem CEPIS. Współpracę międzynarodową należy kontynuować. W szczególności PTI powinno podjąć ponowną próbę zaangażowania się w prace nad europejskimi specjalizacjami zawodowymi.