OS/2 czy Unix?
Producenci mikroprocesorów nie spoczęli na laurach. Dominująca linia Intela 8086, 80286, 80386 i 80486 coraz bardziej odchodzi od zasad, na których opierał się poczciwy MS–DOS. Oczywiście nadal można korzystać z DOS–owego oprogramowania, nawet w komputerach, których sercem jest kostka 80436, ale to trochę tak, jakby ktoś karmił trzodę chlewną czekoladkami Lady Godiva.
Przed rokiem 1987 dość powszechnie uważano, że systemem operacyjnym nowych generacji komputerów biurowych będzie Unix. Pojawienie się OS/2 nie wywołało początkowo wielkiego zachwytu. Ale oceny powoli się zmieniają. Ponad ¼ komputerów z procesorem 80386 i prawie ¾ maszyn napędzanych przez 80486 — to domena OS/2. Również około 1/10 komputerów z procesorem 80286 pracuje w tym systemie. W sumie prognozy na rok 1992 przewidują, że około 1/5 wszystkich profesjonalnych mikrokomputerów typu IBM PC będzie pracować w systemie OS/2.
Przyczyna jest podwójna: z jednej strony, ograniczenia systemu DOS są zbyt bolesne dla użytkowników dysponujących nowszymi procesorami. Jeśli nawet oficjalnie używa się DOS–u, nowsze pakiety obchodzą ograniczenia systemowe — sięgają wprost do możliwości procesora, co, nawiasem powiedziawszy, wyraźnie pogarsza jakość oprogramowania mierzoną parametrami innymi niż bezpośrednia użyteczność (chodzi o takie cechy, jak przenośność, stabilność w obliczu drobnych awarii sprzętu, możliwość współdziałania różnych pakietów itp.).
Z drugiej strony, odejście od DOS–u jest dla wielu użytkowników zbyt kosztowne, gdyż w oprogramowanie pracujące w tym systemie zainwestowali zbyt wiele — zarówno w zakup pakietów, jak i, co zresztą ważniejsze, w budowę systemów użytkowych nad zakupionym oprogramowaniem pakietowym i narzędziowym.
Stąd rosnąca popularność OS/2, systemu otwierającego możliwości sprzętowe nowszych procesorów i pozwalającego eksploatować oprogramowanie DOS–owe bez żadnych zmian. (Najgorzej wychodzą na tym użytkownicy oprogramowania pseudo DOS–owego: “brudne” programy z samodzielnymi dostawkami sięgającymi poza system operacyjny niekoniecznie działają w środowisku innego systemu, jeśli nawet ten system jest zgodny z poprzednim; zgodność dotyczy bowiem tylko regularnych cech obydwu systemów.)
Prawdę powiedziawszy, z czysto użytkowego punktu widzenia niewiele różni OS/2 od Unixa, w każdym razie dla kogoś, kto kupuje pierwszy system i nie musi się liczyć z historią. Typowy użytkownik będzie zapewne korzystał z pośrednictwa X Windows w systemie Unix albo Presentation Manager w OS/2, a te zachowują się bliźniaczo podobnie. Także z punktu widzenia sprawności, zapotrzebowania na zasoby (żarłocznego w obydwu przypadkach) i szybkości działania różnic raczej nie widać.
Pewne różnice widać w podejściu do oprogramowania DOS–owego. O ile system OS/2 po prostu akceptuje takie oprogramowanie i pod wieloma względami zachowuje się jak DOS (tak że korzystając z najbardziej zewnętrznej warstwy oprogramowania wcale nie musimy odczuwać różnicy), o tyle Unix może co prawda emulować DOS, ale środowisko przezeń stworzone “przebija” przez emulację i mało kto da się zwieść wrażeniu podobieństwa.
Wydaje się przeto, że naturalna droga ewolucji dla użytkowników, którzy dużo zainwestowali w oprogramowanie DOS–owe i intensywnie zeń korzystają, prowadzi do OS/2. Znawcy przedmiotu zalecają nawet, by zacząć od częściowego przejścia: część maszyn używanego systemu przerobić na maszyny OS/2, pozostawiając resztę na czas jakiś pod władzą DOS–u. (Zakłada się naturalnie, że system jest wielokomputerowy, połączony co najmniej lokalną siecią; dla pojedynczej, wyizolowanej maszyny — jeśli takie rarogi jeszcze gdzieś można znaleźć — sprawa jest oczywiście prostsza.)
Nie należy przy tym sądzić, że przejście z DOS na OS/2 jest tanie. Nie wystarczy procesor o numerku co najmniej 80286. “Przyzwoita” wersja systemu (z Presentation Manager) wymaga co najmniej 3 do 4 MB pamięci operacyjnej (“na pokładzie”). Dostosowane do niej programy użytkowe nie będą funkcjonować jak trzeba bez 2 do 4 MB RAM do swojej dyspozycji. A skoro chcemy korzystać z wieloaktywnego systemu operacyjnego, to pewno używamy naraz dwu, trzech takich programów. Krótko powiedziawszy, stacja użytkowa w systemie OS/2 powinna mieć ok. 10 MB pamięci RAM (po powiedzmy 600 dol. USA za 1 MB). Rozwiązania z mniejszą pojemnością pamięci operacyjnej, choć możliwe, są bezsensowne: stracimy mnóstwo czasu na bezproduktywne, czysto techniczne transfery z dysku i na dysk.
A propos dysku: system OS/2 wymaga co najmniej 40 MB dla siebie, nie licząc pamięci na dane dla programów. A więc lepiej od razu zadbać o to, by mieć pojemny dysk, powiedzmy 60 do 80 MB, i raczej szybki (za powiedzmy 750 dol. USA).
Skoro już doszliśmy do takich wydatków, to zapewne opłaci się kupić w pełni rozbudowany podawacz plików (16 MB RAM, 150 MB dysku, procesor chodzący na co najmniej 25 MHz) i przyłączyć do niego wszystko, co mamy. Naturalnie, jeśli to “wszystko” działa w systemie DOS lub OS/2. Wyszła nam typowa konfiguracja Unixowa, prawda? Tyle że jeszcze brakuje Unixowego oprogramowania, które symulowałoby podawacz plików i zastosowań (file and application server) dla DOS + OS/2. Ale ponoć i to ma się wnet zmienić. Lada moment ma się bowiem pojawić na rynku produkt LM/X dokładnie spełniający tę funkcję!
Kwestia wyboru OS/2 czy Unix nie jest więc wcale łatwa do przesądzenia i zapewne przez lata dziewięćdziesiąte będą nam towarzyszyć obydwa systemy.
Pytia D.
