Profesor Jerzy Bromirski
1915–1989
Są ludzie, których odejście wyznacza cezurę w życiu akademickiej zbiorowości. Taką właśnie cezurą jest śmierć profesora Jerzego Bromirskiego. Oznacza ona koniec pewnej fazy rozwoju polskiej informatyki — czasu jej narodzin i wieku dojrzewania. Z informatyką Profesor związał całe swoje naukowe życie. Droga ku informatyce była długa — wynikało to zarówno z faktu, że ta dziedzina dopiero powstawała, a sam termin “informatyka” miął się dopiero narodzić, jak i z oddalenia między wiedzą wyniesioną ze studiów a tą, na której oparcia szukała informatyka.
Oto krótkie przypomnienie życiowej drogi Profesora.
Urodził się 13 maja 1915 roku w Kijowie, w rodzinie nauczycielskiej. W 1920 roku wraz z rodzicami przybywa do Pabianic. Tu uczęszcza do Państwowego Gimnazjum im. J. Śniadeckiego. Po otrzymaniu świadectwa dojrzałości jest przez rok słuchaczem sekcji matematyki Wydziału Matematyczno–Przyrodniczego Uniwersytetu Warszawskiego. Potem uczy się w szkołach podchorążych, a następnie, jako podporucznik saperów, rozpoczyna służbę w baonie elektrotechnicznym. W 1938 roku podejmuje studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. W grudniu 1938 roku zostaje przeniesiony służbowo do Grodna, gdzie aż do wybuchu wojny jest dowódcą plutonu saperów w 29 Dywizji Piechoty. Bierze udział w kampanii wrześniowej, podczas której dostaje się do niewoli niemieckiej. Okres wojny — do maja 1945 roku — przeżywa w niemieckich oflagach.
W grudniu 1945 roku powraca do kraju. Na Wydziale Elektromechanicznym Politechniki Wrocławskiej należy do pierwszego powojennego rocznika słuchaczy. W 1950 roku kończy studia i od października tego roku jest starszym asystentem w kierowanej przez Profesora Zygmunta Szparkowskiego Katedrze Teletechniki, przekształconej później w Katedrę Automatyki i Telemechaniki.
W 1954 roku uzyskuje tytuły kandydata nauk technicznych oraz zastępcy profesora. W tym samym roku obejmuje kierownictwo Zakładu Urządzeń Telemechanicznych. W latach 1955/56 i 1956/57 jest dziekanem i prodziekanem Wydziału Łączności.
W 1958 roku zostaje mianowany docentem i wtedy właśnie rozpoczyna się początek Jego drogi ku informatyce — okres, o którym mówił “mój eksperyment”. Eksperyment był związany ze współpracą z wówczas nowo powstałymi Zakładami “Elwro”. Potrzeby “Elwro” wymagały przygotowania odpowiedniej kadry technicznej, a także bezpośredniego udziału w pracach projektowych. Przez dwa lata (1959–1961), pracując równocześnie na politechnice, zajmował stanowisko głównego konstruktora ds. maszyn matematycznych — był pierwszym głównym konstruktorem “Elwro”. W tym właśnie czasie powstały pierwsze komputery serii Odra: 1001, 1002 i 1003. Bezpośredni wkład Profesora do tych konstrukcji polegał na opracowaniu elektronicznych układów logicznych stanowiących podstawowy element komputerów. Faktyczne związki Profesora z “Elwro” były znacznie dłuższe, a wspomnienia o Jego pionierskiej działalności pozostają żywe do dzisiaj.
Efektem eksperymentu Profesora było powołanie w 1962 roku specjalności maszyny matematyczne oraz, rok później, utworzenie — prawie równocześnie z Politechniką Warszawską — pierwszej w Polsce Katedry Konstrukcji Maszyn Cyfrowych. Ta właśnie specjalność i katedra stały się przysłowiową kuźnią kadr dla rozwijającego się przemysłu komputerowego.
W 1964 roku uzyskuje tytuł profesora nadzwyczajnego, a 8 lat później — zwyczajnego. Kieruje Katedrą Konstrukcji Maszyn Cyfrowych do 1968 roku — do czasu utworzenia Instytutu Cybernetyki Technicznej. W Instytucie, oprócz kierowania nowo utworzonym Zakładem Automatów (przemianowanym później na Zakład Systemów Cyfrowych), jest początkowo zastępcą dyrektora ds. dydaktyki. Od 1971 roku rozszerza zakres swojej działalności dydaktycznej, obejmując stanowisko dziekana Wydziału Elektroniki, które sprawuje do 1978 roku, a potem do 1981 roku jest dziekanem Wydziału Informatyki i Zarządzania.
Mniej więcej w połowie lat siedemdziesiątych Profesor rozpoczyna swój drugi eksperyment. Wynikał on z dostrzeżenia i docenienia wagi tworzenia oprogramowania komputerów. Dlatego w 1978 roku wraz ze swym zespołem przenosi się do Centrum Obliczeniowego, gdzie tworzy zespół inżynierii oprogramowania i włącza go do prac związanych z oprogramowaniem sieci komputerowych, a na Wydziale Informatyki i Zarządzania powołuje w tym czasie specjalność inżynierii oprogramowania.
Po odejściu na emeryturę w 1985 roku nie zerwał kontaktu z uczelnią i, mimo przejścia skomplikowanej operacji oczu, chętnie pomagał nam w wielu poczynaniach; przewodniczył konferencjom naukowym, dzielił się z nami swoimi refleksjami, m. in. wielokrotnie zwracał uwagę na potrzebę zgłębiania teoretycznych podstaw informatyki, podkreślał w tym rolę matematyki. Był duchem opiekuńczym Centrum Obliczeniowego.
Na tle przedstawionej działalności organizacyjnej Profesor prowadził owocną działalność naukową. Jest autorem około 70 prac naukowych, w tym kilku podręczników akademickich, na czele z Teorią automatów. Największą Jego zasługą jest chyba wychowanie licznych pokoleń studentów i pracowników naukowych.
Profesor uczestniczył w działalności licznych komitetów, stowarzyszeń i rad naukowych, pełnił wielokrotnie różne funkcje konsultacyjne.
Wyliczone zasługi nie oddają w pełni Jego obrazu jako człowieka, a przecież właśnie stosunek do ludzi sprawił, że otaczały Go powszechny szacunek i życzliwość. Jego charakterystyczną cechą, odczuwaną już w pierwszych kontaktach, było otwarte i życzliwe nastawienie do przedstawianych Mu problemów. Uważając informatykę za dyscyplinę ciągle się formującą, nie chciał nikogo ograniczać w poszukiwaniu nowych idei. Życzliwość i wyrozumienie nie czyniły Go jednak bezkrytycznym i to nie tylko wobec innych, lecz także wobec siebie. Wyrazem powszechnej sympatii i Jego wielkiego autorytetu było to, że pojawienie się gdziekolwiek ze słowami “Jestem od Profesora Bromirskiego” otwierało nam każde drzwi.
Umarł nagle 14 marca 1989 roku w pełni sprawności fizycznej i umysłowej. Odchodząc pozostawił wyrwę, której upływający czas nie wypełni — co najwyżej złagodzi jej brzegi. Odchodząc zabrał z sobą cząstkę wielu z nas — swoich współpracowników, pozostawił w nas jednak także cząstkę własnej osobowości i żywą, wdzięczną po sobie pamięć.
Zbigniew Huzar
