Umarł król, niech żyje król!
Kiedy w roku 1983 wybuchła histeria Piątej Generacji, cały świat uwierzył, że w ciągu dziesięciu lat Japończycy zbudują inteligentne, nie–von–Neumannowskie maszyny, programowane w Prologu (koniecznie w Prologu!), które wprowadzą Kraj Kwitnącej Wiśni do raju społeczeństw zinformatyzowanych i zapewnią trwałą dominację Japońskiemu przemysłowi komputerowemu; słynął on z dobrej jakości elementów i kopii komputerów, ale ciągle nie był w stanie wyjść na rynek z oryginalnymi systemami. Wszyscy wiedzieli, że japońskie oprogramowanie jest albo przeniesione, albo niedobre; ale program Piątej Generacji miał to wszystko zmienić. Zupełnie.
Dziś, gdy do finiszu programu badawczego Piątej Generacji zostały zaledwie trzy lata, histeria ucichła i tylko najbardziej bezwładne i biurokratyczne organizacje naukowe na świecie prowadzą badania pod tym hasłem. Nadchodzi czas obrachunku. Brytyjski tygodnik Computing z 12 stycznia br. zamieścił ogromny artykuł analizujący, co nie wyszło w projektach. Można go streścić bardzo krótko: nic się nie udało. Z przytoczonych opinii ekspertów wynika, że i Prolog nie okazał się takim lekarstwem na wszystkie kłopoty, i silnie równoległe architektury nie dają oczekiwanych sukcesów w zastosowaniach (poza bardzo specjalnymi), i inteligentne pośrednictwo z komputerem okazało się zbyt trudne do zrealizowania, i systemy doradcze (expert systems) nadal są świetne tylko w kilku bardzo specjalnych zastosowaniach (które by znane dawno temu, pod innymi nazwami).
Fanatyczni zwolennicy sztucznej inteligencji dokonali wolty: siedem lat temu chwalili program Piątej Generacji, bo dzięki niemu popłynęły pieniądze na badania w tej wówczas powszechnie skompromitowanej dziedzinie. Dziś ganią ten program badawczy za to, że rozbudziwszy nadzieję, których nie można spełnić, prowadzi do kompromitacji sztucznej inteligencji. Oczywiście zapominają, że tylko dzięki entuzjastycznej propagandzie tych niespełnialnych nadziei i tylko strasząc widmem Japońskiej dominacji udało się ożywić całą dziedzinę sztucznej inteligencji.
Ale nie wszystko stracone. Teraz mamy nową nadzieję: komputery neuronowe. Obym był fałszywym prorokiem, ale przewiduję, że w najbliższych miesiącach zacznie wydatnie narastać propaganda tej nowej fantastycznej technologii, która — naturalnie — zmieni oblicze świata, przyspieszy rachunki, pozwoli rozwijać wszystkie problemy i, co najważniejsze, wcale nie będzie wymagała znajomości tradycyjnego programowania i projektowania systemów.
Jest spora grupa ludzi, którzy nie są w stanie opanować prostych w gruncie rzeczy zasad informatyki takiej, jaką od pół wieku krok po kroku rozwija świat używający komputerów do pracy. W tej zwykłej informatyce nie ma kolosalnych sukcesów, gwałtownych zmian: bo nie ma ich w żadnej dziedzinie realnego życia. Osiągnięty postęp nie jest jednak wcale taki mały; dla ludzi, których mam na myśli, jest on nawet za wielki do przyswojenia: wydaje im się, że opanowawszy Basic zaznajomili się z dorobkiem informatyki. Ci ludzie są żądni przełomu, skoku w przód na siedem mil od razu. Pięćset lat temu pracowali nad stworzeniem kamienia filozoficznego, pozwalającego zmieniać ołów w złoto. Parę ostatnich lat poświęcili Piątej Generacji. Teraz podejmują tematykę neuronowych obliczeń. Najciekawsze jest to, że jakoś zawsze znajdują mecenasów, skłonnych hojnie im płacić. A więc jednak coś tam potrafią. Czarować?
WMT
