Konferencja Jesienna
W dniach 26 do 29 listopada 1985 odbyła się w Błażejewku k. Kórnika kolejna konferencja Sekcji PTI — Klubu użytkowników systemów komputerowych ICL. Organizatorem tej konferencji był Ośrodek Przetwarzania Informacji Zakładów Metalowych im. H. Cegielskiego. W konferencji wzięło udział ponad 90 osób reprezentujących 42 przedsiębiorstwa . i wyższe uczelnie, firmę ICL i organizatorów. Były reprezentowane dwa ośrodki zagraniczne: Zakładów CKD oraz Politechniki z Pragi, które również od kilkunastu lat urywają komputerów firmy ICL.
Głównym tematem konferencji były sieci komputerowe. Problemy związane z teorią, tworzeniem i użytkowaniem takich sieci przedstawiono w kilkunastu referatach. Zarówno z tych referatów, jak i z bardzo ożywionej dyskusji wynika, jak bardzo potrzebne są obecnie sieci komputerowe i jak rośnie ich rola.
Sieci komputerowe umożliwiają doprowadzenie bieżąco realizowanych usług informatycznych i obliczeniowych do pojedynczych stanowisk pracy. Odbywa się to przy zachowaniu jedności sieci — jej zasobów sprzętowych, oprogramowania i informacyjnych. Oznacza to, że w sieci komputerowej powinna istnieć możliwość współdziałania różnych urządzeń pochodzących nawet od różnych producentów, przy korzystaniu ze wspólnych zbiorów danych. Urządzeniami tymi mogą być duże komputery, mini– i mikrokomputery oraz komputery osobiste. Tworzą one tzw. węzły sieci, która każdemu użytkownikowi powinna zapewnić możliwość sięgania po zasoby dowolnego węzła. Polega to na przenoszeniu w sieci, w relacji między dowolnymi węzłami, programów, mocy obliczeniowej, danych i zbiorów. Współpracę węzłów zapewniają tzw. protokoły transmisji danych, będące międzynarodowymi normami z tego zakresu, poparte oprogramowaniem dostarczonym wraz ze sprzętem.
Ponieważ producenci sprzętu komputerowego w krajach socjalistycznych nie oferują oprogramowania sieci, a same komputery nie mają uzgodnionych protokołów transmisji, kilku użytkowników w Polsce podjęło próbę zrobienia tego we własnym zakresie. Wyniki tych prób przedstawiono w referatach i oceniono w dyskusji. Mimo wielu lat prób i dużych nakładów finansowych, oferowane rozwiązania mają znaczenie co najwyżej lokalne, są niekompletne i nie nadają się do powszechnego stosowania. Najlepsze wyniki uzyskał na tym polu Centralny Ośrodek Informatyki Górnictwa w Katowicach.
Zupełnie inaczej sprawa sieci komputerowych wygląda w Czechosłowacji. Po pierwsze — w relacjach międzymiastowych poczta oferuje usługi sieciowe w tzw. protokole X.25. Oznacza to, że z jednej linii transmisyjnej może korzystać wielu użytkowników, wzajemnie o sobie nie wiedząc. Po drugie wiele ośrodków dysponuje bardzo nowoczesnym sprzętem i oprogramowaniem. Na przykład ośrodek Zakładów CKD w Pradze (pod wieloma względami bardzo podobnych do Zakładów im. H. Cegielskiego) jest jednym z wielu ośrodków w Czechosłowacji korzystających z sieci, w której komputerem głównym jest ICL 2958, a jej węzły stanowią komputery ICL 1900, ICL–DRS 20 oraz… Odra 1305.
Ośrodek Politechniki w Pradze, mając komputer ICL System 4 (taki sam, jaki jest w Zakładach im. H. Cegielskiego), współpracuje z siecią, w której działają m. in. komputery ICL 2904 oraz firmy Siemens, znajdujące się w różnych miejscowościach.
W Polsce nie ma dotychczas ani jednego komputera serii ICL 2900 (w Czechosłowacji jest ich kilkanaście), a pierwsze komputery ICL–DRS 20 pracują od niedawna.
Obszerna i dobrze przygotowana wypowiedź przedstawicieli firmy ICL była podsumowaniem wcześniejszych rozważań teoretycznych. Przedstawiono sposoby realizowania teorii w praktyce przez firmę. W wypowiedzi potwierdzono priorytet nadawany przez ICL rozwiązaniom sieciowym, a także tezę postawioną wcześniej przez specjalistów z Czechosłowacji, głoszącą, że w warunkach ciągłego tanienia sprzętu komputerowego (niestety, nie u nas) i jego starzenia się moralnego, nie można latami wypracowywać własnych partykularnych rozwiązań. Zamiast tego należy inwestować w sprzęt, który dziś kupiony — jutro może użytecznie pracować.
Pewną nadzieję stwarza zaprojektowany i przedstawiony przez Politechnikę Poznańską zestaw mikrokomputerowy ELWRO–800, który jest klasycznym urządzeniem sieciowym, opartym na rodzinie mikroprocesorów Intel lub ich odpowiedników produkowanych w NRD, Związku Radzieckim i Polsce. Produkcja tego zestawu ma się rozpocząć w Zakładach “Elwro” za dwa lata. Znając jednak proeksportowe nastawienie naszego przemysłu elektronicznego, uczestnicy konferencji wyrażali wątpliwości co do przyszłych możliwości nabycia tego zestawu. Obawy te potwierdzili również twórcy zestawu ELWRO–800, twierdząc, że obecnie w kraju pozostaje tylko taki sprzęt informatyczny, którego nikt nie chce kupić za granicą.
W części konferencji poświęconej sprawom klubowym przedstawiono sprawozdanie w Ogólnoświatowej Konferencji Klubu Użytkowników Komputerów ICL, która odbyła się w roku 1985 w Wielkiej Brytanii. Wynikło z niego m. in., jak silnym środkiem nacisku na producenta (w tym przypadku na ICL) może być klub reprezentujący interesy wielu różnych użytkowników komputerów. Świadczy o tym m. in. to, że firma ICL, od czasu zaniechania produkcji komputera 1900, sprzedaje już trzecią kolejną generację sprzętową, zachowując także w niej możliwość pełnego, bezpośredniego wykorzystania wszystkich programów opracowanych dla poprzedniej generacji. Chroni to w pełni nakłady na opracowanie programów ponoszone w ciągu lat przez użytkowników. Nakłady te wielokrotnie przekraczają wartość sprzętu, na którym programy są wykonywane.
Przeciwne jest stanowisko producentów krajowego komputera Odra. Z zaprzestaniem jego produkcji nastąpiło całkowite przecięcie możliwości korzystania z dotychczasowego dorobku w dziedzinie oprogramowania. Zdaniem członków klubu, wpycha to użytkowników starzejącego się komputera Odra niemalże w ramiona firmy ICL, gdyż tylko sprzęt tej firmy pozwoli im na wymianę z pełną ochroną dotychczas poniesionych nakładów (Odra serii 1300 — to kopia logiczna serii ICL 1900). Użytkowników komputerów Odra jest w Polsce ok. 250.
Postanowiono, że konferencję wiosenną klubu w roku 1986 zorganizuje łódzkie środowisko użytkowników komputerów ICL. '
Bogdan Pilawski
