Komputer w tornistrze
Chciałbym pokrótce scharakteryzować akcję “Komputer w tornistrze” w formie sprawozdania z dotychczasowych ważniejszych dokonań. Wszystko rozpoczęło się od propozycji Wydziału Organizacji i Zarządzania Akademii Ekonomicznej dotyczącej wprowadzenia eksperymentalnie informatyki do klas ósmych w Szkole Podstawowej nr 64 we Wrocławiu. Dr Srzednicki opracował projekt programu nauczania. Rozpoczęła się dyskusja nad programem. Redakcja Wieczoru Wrocławia podjęła się przekazywania informacji o przygotowaniach do eksperymentu. Na swoich łamach opatrzyła akcję hasłem “Komputer w tornistrze, czyli Jaś się nauczy”. Zaczęto stawiać pierwsze, nieśmiałe kroki. Redaktor tej gazety, Sławoj Nowak, zadał m. in. pytanie: a jak jest gdzie indziej? W Wieczorze Wrocławia ukazała się seria artykułów o nauczaniu informatyki w innych krajach. Wieczór Wrocławia przedrukował również obszerne fragmenty z Biuletynu PTI nr 4, 1984 (Turski: Walka o młode pokolenie — walka o przyszłość — walka o rynek).
Po miesiącu, tj. 27 marca 1985, zorganizowano pierwsze wspólne spotkanie organizatorów i sprzymierzeńców eksperymentu. Udział w tym sejmiku wzięło kilkadziesiąt osób: byli to głównie pracownicy wyższych uczelni oraz nauczyciele szkół podstawowych i średnich. Długa dyskusja zakończyła się kilkoma ustaleniami. Zebrani postanowili utworzyć klub “Komputer w tornistrze” — dyskusyjny, otwarty dla wszystkich zainteresowanych sprawą upowszechniania kultury informatycznej wśród dzieci i młodzieży. Drugie ustalenie — to akceptacja rozwiązań niekonwencjonalnych. W ten sposób zrodziła się myśl o utworzeniu fundacji, której celem byłoby wspieranie produkcji sprzętu komputerowego i oprogramowania oraz radykalne przyspieszenie procesu wprowadzania mikrokomputerów do szkół i programów nauczania.
Wiele spraw wzbudziło spory. Kierować mikrokomputery w miarę ich otrzymywania najpierw do szkół średnich, a dopiero później do szkół podstawowych, czy też kierować je tam, gdzie społeczna inicjatywa daje nadzieję, że sprzęt będzie równie dobrze lub nawet lepiej wykorzystany? (Za pierwszym z tych rozwiązań opowiedział się wrocławski wicekurator oświaty i wychowania Jan Marzec, drugie zaś popierali nauczyciele ze szkół podstawowych). Rozdawać komputery czy tworzyć szkolne, a nawet — na początek — międzyszkolne pracownie mikrokomputerowe? Większości uczestników odpowiadało to drugie rozwiązanie.
Dotychczasowe doświadczenie wskazują na celowość koncentrowania sprzętu. O efektywnej działalności takich pracowni młodzieżowych informowali: Koło PTI we Wrocławiu (międzyszkolny klub mikrokomputerowy PTI z pomocą Politechniki) oraz J. Poniatowski (pracownia w szkole przy “Elwro”).
Postanowiono, że posiedzenia klubu będą się odbywać raz w miesiącu.
Do akcji “Komputer w tornistrze” dołączały coraz to nowe osoby i instytucje, zaproponowano nowe formy działania. Patronat nad akcją postanowił objąć Klub Dyrektorów. Dziekan klubu Franciszek Dratwa powiedział, że spawa upowszechniania kultury informatycznej w szkołach to sprawa przyszłości naszego społeczeństwa, nie może być więc obca przemysłowi. Udział przemysłu w akcji Wieczoru Wrocławia oraz wrocławskich wyższych uczelni może stać się — zdaniem Dratwy — konkretnym wkładem w Narodowy Czyn Pomocy Szkole. Klub Dyrektorów powołał specjalny zespół, którego zadaniem jest skonkretyzowanie formy pomocy przemysłu dla akcji “Komputer w tornistrze”.
Następne spotkanie klubu “Komputer w tornistrze” (17 kwietnia 1985) było poświęcone głównie omówieniu konieczności modyfikacji programów nauczania i wymiany doświadczeń w prowadzeniu informatyki w kilku wrocławskich szkołach. Koło PTI we Wrocławiu zgłosiło propozycję zorganizowania dla młodzieży wakacji z komputerem.
Przy pomocy TNOiK powstają podstawowe dokumenty przyszłej fundacji: założenia programowe, statut, założenia działalności gospodarczej. Organizatorzy fundacji nie mają wątpliwości, że zapoznawanie młodzieży z informatyką i upowszechnianie komputera jako pomocy dydaktycznej do nauczania praktycznie wszystkich przedmiotów powinny być czynione na wiele sposobów. Do podstawowych zadań fundacji należą jednak przede wszystkim przygotowanie odpowiedniej podbudowy metodycznej i tworzenie programów dydaktycznych, a także działalność wydawnicza oraz licencjonowanie sprzętu do użytku szkolnego. PTI przypadła rola dokonania wyboru najbardziej odpowiedniego języka programowania oraz określenia standardu technicznego komputerów, które mają być rozpowszechniane w szkołach.
Na kolejnym spotkaniu klubu “Komputer w tornistrze” (8 maja 1985) odbyła się m. in. burzliwa dyskusja nad stanowiskiem Prezydium Zarządu Głównego PTI w sprawie wprowadzania elementów informatyki do szkolnictwa średniego i podstawowego (wcześniej w Wieczorze Wrocławia) zostały opublikowane ważniejsze fragmenty tego stanowiska, pt. “Informatycy przestrzegają”). Podstawowe pytania dyskutantów, głównie nauczycieli, dotyczyły tego, czy nie za wysoko umieszczono poprzeczkę wymagań, przecież nie bardzo jest w czym wybierać. Jednak większość dyskutantów zgodziła się z faktem, że do czasu powszechnego udostępnienia komputerów zajęcia powinny być prowadzone w ramach zajęć fakultatywnych i w kółkach zainteresowań. Ponadto wielu nauczycieli mówiło o przepisach utrudniających zakup telewizorów i magnetofonów, braku polskiej instrukcji (resort oświaty, rozdając szkołom austriackie mikrokomputery, pozostawię przy każdym z nich instrukcję w języku niemieckim).
Powołano sztab akcji “Wakacje z komputerem”, zainicjowanej przez PTI. Jej organizatorami byli: Koło PTI we Wrocławiu, Komenda Chorągwi ZHP, Politechnika, Akademia Ekonomiczna i Wieczór Wrocławia. Ustalono formy wakacyjnego wypoczynku w mieście, mającego na celu umożliwienie około 500 dzieciom pierwszego kontaktu z komputerem. Stroną programową zajęło się PTI.
Powstał komitet założycieli fundacji. Przewodniczącym komitetu został Bogusław Lisowski, dyrektor zakładów “Predom–ORG”, wiceprzewodniczącym Andrzej Myszkier, dyrektor “Radiotechniki”. Komitet założycielski jest instytucją otwartą. Obecnie w jego skład wchodzą wyłącznie wrocławianie. Istnieje potrzeba poszerzenia składu komitetu. Na swym pierwszym posiedzeniu postanowię on podjąć starania o utworzenie komitetu honorowego fundacji. Tworzy się listę fundatorów.
Spotkanie klubu “Komputer w tornistrze” w dniu 29 maja 1985 odbyło się w X Liceum Ogólnokształcącym we Wrocławiu. Bożena Koronkiewicz podzieliła się doświadczeniami uzyskanymi podczas wprowadzania do szkół informatyki, jako narzędzia w nauczaniu. W spotkaniu wziął również udział Sekretarz Generalny PTI kol. Andrzej Wiśniewski, ponownie ożyła dyskusja nad stanowiskiem Prezydium ZG PTI. Kolega Wiśniewski odpowiedział na wiele pytań, szczegółowo omówił działalność PTI na tym polu. Wszyscy zgodnie uznali potrzebę dążenia do korzystania z urządzeń komputerowych akceptujących polski alfabet. Zdecydowana mniejszość była za dopuszczeniem używania obcojęzycznych instrukcji.
Ostatnie przedwakacyjne spotkanie klubu odbyło się 19 czerwca 1985. Najciekawszym punktem spotkania była prezentacja propozycji Zakładów Elektronicznych “Elwro” mikrokomputera szkolnego SOLUM. O możliwościach produkcyjnych i warunkach uruchamiania wielkoseryjnej produkcji mówił dyrektor handlowy “Elwro” dr Jerzy Chełchowski.
Mikrokomputer SOLUM — z klawiaturą alfanumeryczną z alfabetem polskim i dodatkowymi klawiszami funkcyjnymi — może być wyposażony w pamięci RAM od 16 do 48 KB. Jest przystosowany do współpracy z odbiornikiem telewizyjnym, drukarką, magnetofonem. Przewidziano możliwość łączenia tych mikrokomputerów w sieć lokalną. Wraz z zasilaczem SOLUM waży 5 kg i mieści się w obudowie 450 x 320 x 90 mm. Aby mógł być używany w szkołach, musi być dobrze oprogramowany i tani. Obecnie czyni się starania, aby uruchomić produkcję masową.
Zygmunt Mazur
