List do Komitetu Organizacyjnego III Kongresu Nauki Polskiej w Warszawie
Warszawa, 20 lipca 1985
Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Informatycznego pozdrawia Organizatorów III Kongresu Nauki Polskiej i prosi o przekazanie Uczestnikom Kongresu następującego posłania.
Lektura tez przedkongresowych napawa zdziwieniem, że w tak obszernym dokumencie — najwidoczniej zamierzonym jako analiza najważniejszych spraw polskiej nauki i jako próba ustalenia głównych kierunków jej rozwoju na bliższą i dalszą przyszłość — nie znalazło się ani razu słowo “informatyka”. Sprawy nie można przy tym sprowadzić do samej tylko kwestii terminologicznej, gdyż najwnikliwsza nawet lektura nie pozwala w nich dostrzec problematyki informatycznej pod żadną nazwą. Żadną miarą nie można np. przyjąć, że hasło “elektronizacja” i słuszny postulat rozwoju elektroniki i mikroelektroniki ogarniają istotę sprawy, gdyż najpomyślniejszy nawet rozwój elektroniki może co najwyżej tylko spowodować powstanie części podzespołów sprzętu informatycznego (procesorów i niektórych urządzeń peryferyjnych), sam zaś rozwój elektroniki wymaga zastosowania silnych środków i metod informatycznych zarówno w badaniach, jak i przy projektowaniu i produkcji. Podobnie ma się rzecz z robotyzacją: każdy rzetelny program badań, projektowania, produkcji i wdrożeń robotów musi się opierać na zastosowaniu wyrafinowanych środków i metod informatycznych. Ani w jednym, ani w drugim przypadku nie dysponujemy obecnie w kraju kompletem metod i środków informatycznych niezbędnych do odpowiedzialnego podejmowania odpowiednich programów badawczo–wdrożeniowych. Rozpoczynanie badań i prac informatycznych na rzecz każdego z tych dwu programów oddzielnie będzie oczywistym marnotrawstwem niezbyt przecież obfitych środków budżetowych oraz rozproszy i tak już niezbyt liczną kadrę fachowców.
Nieuwzględnienie w programach polskiej nauki informatyki jako samoistnej dziedziny wiedzy i techniki o wielorakich zastosowaniach warunkujących rozwój praktycznie wszystkich ścisłych dyscyplin naukowych i całej współczesnej techniki, dalsze niedostrzeganie lub lekceważenie doświadczeń światowych w tym zakresie (rządowe i międzynarodowe programy intensywnego rozwoju informatyki) będzie miało katastrofalne skutki dla polskiej nauki i techniki, a w rezultacie — dla polskiej gospodarki. Wszelkie półśrodki w rodzaju rozwijania oddzielnych usługowych gałęzi informatyki w ramach poszczególnych programów badań i wdrożeń będą albo całkowicie nieskuteczne, albo skrajnie nieefektywne.
We współczesnym świecie informatyka staje się nie tylko wspólnym warunkiem rozwoju innych dyscyplin wiedzy i techniki. Przez swe rozliczne zastosowania w przemyśle, handlu, bankowości i organizacji usług informatyka w coraz większym stopniu kształtuje sposób prowadzenia działalności gospodarczej w całej skali: od warsztatu do wymiany międzynarodowej.
Zastosowania informatyki w obiegu i rozpowszechnianiu informacji, w edukacji i rozrywce dogłębnie zmieniają postać i charakter powiązań cywilizacyjnych, ukształtowanych przez rewolucję przemysłową. Podobnie ważny jest wpływ zastosowań informatyki na medycynę — zarówno w aspekcie kliniczno–diagnostycznym, jak i w zakresie organizacji i funkcjonalnych możliwości służb zdrowia i opieki społecznej.
Zastosowania informatyki, na które tylko częściowo wskazaliśmy powyżej, nie ograniczają się do klasycznego modelu używania komputera do obliczeń numerycznych lub symbolicznych. Wręcz przeciwnie, coraz częściej zastosowania informatyki polegają na użyciu właściwych jej metod i przez nią wytworzonych pojęć w innych dyscyplinach, np. w biologii, lingwistyce, psychologii, fizyce i kosmologii. Coraz częściej w naukowym opisie świata — obok klasycznych pojęć materii, energii i czasu — pojawia się pojęcie informacji, a co za tym idzie wzrasta poznawcza rola badania praw rządzących przetwarzaniem i przemianą informacji.
Biorąc to wszystko pod uwagę, Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Informatycznego usilnie prosi Uczestników III Kongresu Nauki Polskiej o uwzględnienie w uchwałach i zaleceniach Kongresu sprawy należytego rozwoju informatyki jako samodzielnej dyscypliny zajmującej się problemami celowego przetwarzania informacji, głównie przy użyciu środków technicznych.
Jednocześnie zwracamy się do uczestników Kongresu z propozycją podjęcia naukowej analizy przyczyn, które spowodowały:
1. Zaprzepaszczenie szansy rozwoju polskiej informatyki, szansy, jaką dawała relatywnie dobra pozycja wyjściowa na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych (wedle zgodnej oceny specjalistów Polska zajmowała wówczas drugie miejsce wśród krajów RWPG, a obecnie jest na jednym z ostatnich, przy czym relatywny regres informatyki znacznie wyprzedził zjawiska kryzysu gospodarczo–społecznego lat osiemdziesiątych).
2. Osiąganie w Polsce znikomych tylko i wyrywkowych korzyści ekonomicznych z zastosowań informatyki w gospodarce.
Jesteśmy przekonani, że znalezienie rzetelnych odpowiedzi na te pytania, wyciągnięcie poprawnych wniosków i ich uwzględnienie przy formułowaniu narodowego programu wdrożeń informatyki stanowi warunek konieczny powodzenia tego programu.
Ze swej strony, Zarząd Główny — występując w imieniu Polskiego Towarzystwa Informatycznego — deklaruje gotowość pełnej współpracy przy wszystkich racjonalnych przedsięwzięciach zmierzających do rozwoju informatyki i jej zastosowań w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Polskie Towarzystwo Informatyczne jest stowarzyszeniem skupiającym wykwalifikowanych informatyków zawodowych pracujących w ośrodkach obliczeniowych, przemyśle komputerowym, instytucjach badawczych, placówkach PAN i wyższych uczelniach. Wśród członków PTI znajdują się członkowie PAN, profesorowie i docenci, młodsi pracownicy nauki, inżynierowie, technicy, pracownicy służb ekonomiczno–finansowych, projektanci systemów, programiści, rzemieślnicy, pracownicy administracji centralnej oraz studenci starszych lat kierunków informatycznych. Członkami wspierającymi PTI są dziesiątki instytucji, przedsiębiorstw, firm i szkół aktywnie zainteresowanych różnymi formami współdziałania, które Towarzystwo organizuje i wspiera.
Polskie Towarzystwo Informatyczne prowadzi rozległą działalność szkoleniową na terenie całego kraju, organizuje konkursy prac magisterskich i efektywności gospodarczych zastosowań informatyki, konferencje naukowe i szkoły, seminaria i odczyty, w tym także współorganizowane z Komitetem Informatyki PAN. PTI współdziała z Ministerstwem Oświaty i Wychowania w zakresie przygotowania programów nauczania informatyki w szkołach średnich, otacza opieką młodzieżowe kluby komputerowe, udostępnia mikrokomputery szkolnym kółkom zainteresowań. Trzeba dodać, że PTI nie otrzymuje ani pośredniej, ani bezpośredniej dotacji z budżetu państwa, ani się o takową nie ubiega.
Od chwili swego powstania w roku 1981, PTI prowadzi ożywioną działalność publiczną; na wszystkich dostępnych mu forach występuje na rzecz szerszego zainteresowania społeczeństwa i władz problemami informatyki, przedstawia argumenty wskazujące na konieczność stworzenia narodowego programu rozwoju zastosowań informatyki, nadania temu programowi odpowiedniej rangi i przydzielenia niezbędnych środków.
Ze zdumieniem i żalem odnotowujemy przeto, że Organizatorzy III Kongresu Nauki Polskiej nie uznali za stosowane zaprosić Polskiego Towarzystwa Informatycznego do dyskusji przedkongresowej, a przedstawicieli Towarzystwa — do udziału w Kongresie.
Zarząd Główny
Polskiego Towarzystwa Informatycznego
