Uchwała I Walnego Zjazdu PTI w sprawie rozwoju informatyki w Polsce
Uczestnicy I Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Informatycznego — po zapoznaniu się z referatem sprawozdawczym ustępującego Zarządu Głównego PTI I po wysłuchaniu głosów w dyskusji — zajęli następujące stanowisko w sprawie rozwoju informatyki w Polsce.
1. Głównym warunkiem pomyślnego rozwoju informatyki w Polsce jest racjonalny stosunek władz do informatyki i jej zastosowań we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego. Twierdzimy, że w dotychczasowym stosunku władz państwowych i lokalnych, gospodarczych i administracyjnych do informatyki i jej zastosowań dominują niekonsekwencja lub brak zrozumienia tego, czego można po informatyce się spodziewać i czego można żądać. Prawidłowe zastosowania informatyki są na tyle ważne dla rozwoju gospodarczego państwa i rozwoju społecznego jego obywateli, a zaniedbania w tej dziedzinie tak mocno zagrażają utrzymaniu Polski w gronie państw rozwiniętych, że informatyka powinna znaleźć się pod szczególną opieką państwa.
2. Uważamy, że jedynym rozsądnym podejściem do kompleksu problemów związanych z informatyką jest uznanie prymatu jej zastosowań. Polityka państwa wobec informatyki powinna przeto wywodzić się z jasno określonego planu rozwoju jej zastosowań, a inne poczynania, takie jak planowanie produkcji urządzeń informatyki, finansowanie badań, polityka podatkowa, celna i płacowa dotyczące informatyki, powinny być pochodnymi planu rozwoju jej zastosowań. Uważamy, że formułować politykę państwa w tej mierze oraz skutecznie czuwać nad jej realizacją może tylko wyodrębniony organ centralny — rządowa agencja informatyki, niezależna od wpływów przemysłu oraz innych potężnych sił nacisku i wspomagana w tym działaniu przez radę złożoną z informatyków cieszących się zaufaniem całego środowiska.
3. Społeczeństwo polskie jest niedoinformowane co do rzeczywistych możliwości informatyki i korzyści płynących z jej powszechnego zastosowania. Zbyt często nieudolność administracji i kierownictwa gospodarczego różnych instytucji jest maskowana bałamutnymi stwierdzeniami o pomyłkach komputerów. Uważamy, że należy znacznie lepiej niż dotychczas uświadamiać społeczeństwu realia zastosowań informatyki. Sądzimy, że nakładanie formalnych samoograniczeń importowych na sprzęt informatyczny jest wysoce szkodliwe dla krajowej informatyki i gospodarki. Sprzęt informatyczny powinien być zwolniony z wszelkich opłat celnych niezależnie od jego rodzaju, a sam jego import nie powinien wymagać żadnych specjalnych zezwoleń administracyjnych. Jedynymi regulatorami tego importu powinny być mechanizmy ekonomiczne.
4. Istotnym powodem małej efektywności zastosowań informatyki w Polsce jest krańcowy niedorozwój usług informatycznych zarówno w sensie wytwórstwa oprogramowania, jak i serwisu oraz doradztwa. Dlatego, naszym zdaniom, należy znieść wszelkie ograniczenia administracyjne wobec tworzenia państwowych, spółdzielczych i prywatnych firm, które mogłyby takie usługi świadczyć w sposób rzetelny. Jedynym kryterium istotnym przy udzielaniu licencji na prowadzenie działalności usługowej w tym zakresie powinny być kwalifikacje fachowe.
5. Dotychczasowe sposoby wiązania działalności produkcyjnej przedsiębiorstw wytwarzających sprzęt informatyczny z potrzebami zastosowań są całkowicie niewłaściwe. Jeżeli przemysł informatyczny ma się kierować wskazaniami czysto ekonomicznymi — a stanowisko takie nie jest pozbawione sensu — to należy umożliwić krajowym przedsięwzięciom informatycznym ekonomiczne oddziaływanie na ów przemysł, a także udostępniać środki budżetowe na interwencyjne zakupy sprzętu zagranicznego, które konkurując mogłyby pobudzić poprawę jakości sprzętu produkcji krajowej. Należy przy tym wziąć pod uwagę fakt, że — ze względu na istniejącą strukturę cen i sposób finansowania — wiele bardzo ważnych zastosowań informatyki nie może być samofinansowanych. Wynika stąd konieczność uzupełniającego finansowania budżetowego za pośrednictwem rządowej agencji informatyki. Jednocześnie występujemy przeciwko bezpośredniemu dotowaniu przemysłu komputerowego. Środki budżetowe dla tego przemysłu muszą przechodzić przez instytucje żywotnie zainteresowane rozwojem zastosowań informatyki na swoim obszarze.
6. Uważamy za konieczne utrzymanie wysokiego poziomu badań podstawowych w dziedzinie informatyki, dzięki któremu jest ciągle jeszcze utrzymywany bezpośredni kontakt z rozwojem tej dziedziny na świecie. Wzorem innych, lepiej przewidujących państw, nakłady na badania należy zwiększać szybciej niż w innych obszarach nauki i techniki, tutaj bowiem odbywa się światowa rywalizacja decydująca o przyszłym poziomie całej nauki i techniki w kraju.
7. Należy rozwijać kształcenie informatyków na wyższych uczelniach oraz zwiększać nasycenie technikami informatycznymi wszystkich programów dydaktycznych szkolnictwa wyższego. Całe szkolnictwo wyższe powinno być wyposażone w nowoczesne urządzenia informatyczne, i to wyprzedzająco w stosunku do innych obszarów życia gospodarczego i społecznego, gdyż tylko tu pozwoli złagodzić ciągły deficyt odpowiednio przygotowanych kadr informatyków.
8. Należy dążyć do stopniowego wprowadzania informatyki do szkół średnich, stwarzając im możliwość korzystania ze środków informatyki (sprzętu i oprogramowania) w całym procesie nauczania. Pozbawione są sensu przedsięwzięcia zmierzające do wprowadzania informatyki do szkolnictwa średniego i podstawowego bez zagwarantowania dostatecznej ilości niezawodnego i dobrze oprogramowanego sprzętu. Werbalne nauczanie informatyki jest bezowocne, a nawet szkodliwe, jak wszelka działalność fikcyjna. Uważamy, że przeróżne kursy dokształcające w dziedzinie informatyki, zwłaszcza zaś kursy dla osób bez uprzedniego przygotowania fachowego w tej dziedzinie, mają sens tylko wówczas, gdy łączą się z poważnie prowadzonymi zajęciami praktycznymi.
9. Uważamy, że praca informatyków nie jest należycie honorowana finansowo i prestiżowa. Układy zbiorowe, siatki płac itp. i instrumenty określające uposażenie informatyków nie odzwierciedlają ani wkładu pracy potrzebnego na zdobycie i utrzymanie kwalifikacji, ani wartości pracy wykwalifikowanego informatyka na światowych rynkach pracy. Sytuacja ta prowadzi do szkodliwych frustracji, porzucania zawodu i dość znacznej emigracji zarobkowej. Zawracamy uwagę, że aczkolwiek emigracji zarobkowej można dość łatwo położyć kres w drodze odpowiednich decyzji administracyjnych, to jednak bez istotnej poprawy warunków płacowych i bez stworzenia perspektyw rozwoju informatyki nie da się zahamować porzucania zawodu przez informatyków. Sądzimy, że wszelkie społecznie i gospodarczo uzasadnione przejawy i zamiary zastosowań informatyki powinny być popierane zarówno przez państwo, jak i przez społeczeństwo. Wyrazami tego poparcia powinny być odpowiednie postępowania podatkowe, kredytowe i celne z jednej strony, a działalność stowarzyszeń zawodowo–społecznych i zrzeszeń hobbystów — z drugiej strony.
I Walny Zjazd Polskiego Towarzystwa Informatycznego zobowiązuje Zarząd Główny PTI do intensywnych działań na rzecz realizacji postulatów niniejszej uchwały.
