III Konferencja z cyklu: „Problemy Społeczeństwa Globalnej Informacji".

Konferencja odbyła się dnia 7 czerwca 2000. w godzinach 9.00 -17.00 w budynku Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego przy ul. Mickiewicza 64. Organizatorami byli: Zakład Systemów Globalnej Informacji Instytutu Informatyki w Zarządzaniu oraz Katedra Organizacji i Zarządzania na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Komisja Informatyki Polskiej Akademii Nauk - oddział w Gdańsku, Polskie Towarzystwo Informatyczne - nowopowstała Sekcja Problemów Społeczeństwa Globalnej Informacji i Urząd Miejski w Szczecinie. Tym razem tematem konferencji było „Społeczeństwo informacyjne przyjazne dla osób specjalnej troski". Problematyka wykładów obejmowała następujące grupy tematyczne:

• Stopień rozwoju społeczeństwa informacyjnego,

• Powszechny dostęp do informacji - aspekty pozytywne i zagrożenia,

• Przemiany społeczne spowodowane informatyzacją - pozytywne i negatywne,

• Specyfikacja potrzeb informacyjnych ludzi specjalnej troski,

• Wsparcie sprzętowe i programowe dla osób specjalnej troski - producenci, dystrybucja, potrzeby,

• Niepełnosprawne dzieci i młodzież w społeczeństwie informacyjnym,

• Osoby specjalnej troski w zawodzie informatyka - doświadczenia, szansę, bariery, kształcenie,

• Internet a osoby specjalnej troski.

Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem, czego dowodem może być znaczna liczba zgłoszonych referatów, z których dwadzieścia pięć najwyżej ocenionych przez Komitet Programowy zostało wydanych w formie recenzowanej publikacji. Sala konferencyjna z trudem pomieściła uczestników konferencji. Duża frekwencja bardzo ucieszyła organizatorów, była świadectwem potrzeby takich spotkań, rozmów i dyskusji o codziennych problemach dostępu do informacji przez osoby niepełnosprawne.

Konferencję rozpoczęła przewodnicząca Komitetu Programowego prof. US dr hab. Agnieszka Szewczyk z Uniwersytetu Szczecińskiego. Głos zabrała również Dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania prof. US dr hab. Teresa Lubińska. Po powitaniu uczestników rozpoczęła się pierwsza sesja wystąpień zaproszonych gości. Głos zabrał ksiądz prof, dr hab. Mieczysław Lubański z Warszawskiej Szkoły Zarządzania, który mówił o społeczeństwie informacyjnym i cywilizacji informatycznej. Za motto jego wystąpienia uznać można stwierdzenie, iż „praca ludzka stanowi najistotniejszy klucz do całej, tak dziś nabrzmiałej kwestii społecznej, jeżeli staramy się ją widzieć naprawdę pod kątem dobra człowieka" i apel, by „powyższe przeświadczenie traktować jako ideę, która powinna nam przyświecać w całej naszej działalności."

Kolejnym referującym był mgr Radosław Łukasiewicz z Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu. Przedstawił rodzaje i charakter przemian w procesie powstawania globalnego społeczeństwa informacyjnego oraz omówił problem monopolizacji dostępu do informacji i sposoby jej przeciwdziałania. Zwrócił też uwagę na negatywne skutki rozwoju społeczeństwa informacyjnego, jakimi są zmiany jakościowe w sferze kontaktów międzyludzkich i wiążąca się z tym postępująca dehumanizacja. Wystąpienie mgr Łukasiewicza odebrane jako pejoratywna ocena skutków rozwoju społeczeństwa globalnej informacji wzbudziło wiele protestów wśród słuchaczy. Zdecydowany głos sprzeciwu wyraziła zarówno prof. US dr hab. Teresa Lubińska, jak i mgr Beata Karlińska - prezes Zarządu Fundacji Pomocy Chorym na Zanik Mięśni.

Jako następny wystąpił dr Kornel B. Wydro z Instytutu Łączności w Warszawie. Przedstawił problemy informatyzacji społeczeństwa w Polsce, zobrazował wyznaczniki nowoczesności społeczeństw, będącej w dużej mierze wynikiem informatyzacji oraz omówił rolę państwa w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego.

Na tym zakończona została część wystąpień teoretycznych. Następnie głos zabierali prezesi różnych Fundacji na rzecz osób niepełnosprawnych, szefowie firm, których działalność skupia się wokół osób niepełnosprawnych oraz najbardziej zainteresowani rozwojem przyjaznego społeczeństwa informacyjnego - osoby niewidome i niesprawne ruchowo.

Mgr Marek Tuszyński z Fundacji Batorego, koordynator programu „Nie jestem sam- Internet dla Niepełnosprawnych" przedstawił obszary aktywności Fundacji w zakresie wspierania osób niesprawnych i pomocy w łamaniu barier informacyjnych.

Prof, dr hab. Elżbieta Pleszczyńska z Fundacji Pomocy Matematykom i Informatykom Niesprawnym Ruchowo zaprezentowała strategię działania i współdziałania, związaną z narodzinami i rozwojem pierwszego węzła Internetu dla Niepełnosprawnych i serwisu www.idn.org.pl. Mówiła o aktywizacji zawodowej inwalidów ruchu, propagowanej przez Fundację oraz formach i możliwościach rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych.

Wystąpieniem prof, dr hab. Elżbiety Pleszczyńskiej zakończyła się pierwsza sesja, po której głos w dyskusji zabrało kilku uczestników konferencji. Prof. US dr hab. Aniela Książek-Szczepanikowa z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Szczecińskiego zwróciła uwagę na grupę zawodową, jaką stanowią humaniści, na ich potrzeby i sposób traktowania w społeczeństwie globalnej informacji. Pani Anna Falkiewicz z Fundacji Praca dla Niewidomych, współpracownik firmy HARPO z Poznania i zarazem użytkownik sprzętu komputerowego, jaki dla osób niewidomych produkuje ta firma, podkreśliła problem i zobrazowała potrzeby informacyjne osób słabo widzących i niewidomych.

Drugą sesję rozpoczął dr Czesław Ślusarczyk z Centrum Informatycznego SGH z Warszawy. Jako osoba niewidoma, z własnego doświadczenia mówił o szansach i barierach dostępu do informacji osób niewidomych. Omówił możliwości, jakie stwarza niewidomym sprzęt elektroniczny, zaakcentował znaczenie takich urządzeń jak Optacon, który umożliwia ludziom całkowicie niewidomym samodzielne czytanie zwykłego druku.

O szansach, jakie niesie za sobą rozwój elektroniki, wywód kontynuował również niewidomy mgr Marek Kalbarczyk - prezes firmy ALTIX z Warszawy, jednej z niewielu w Polsce zajmujących się produkcją sprzętu komputerowego i oprogramowania dla osób niewidomych.

Temat dostępu do informacji dla osób niewidomych podtrzymał w swoim wystąpieniu także mgr Jarosław Urbański prezes konkurencyjnej firmy HARPO z Poznania.

Po tych wspaniałych, bardzo ciekawych wypowiedziach uczestnicy konferencji zostali zaproszeni do osobnej sali, gdzie odbywał się pokaz sprzętu komputerowego i oprogramowania dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Swoje produkty prezentowały wspomniane już firmy ALTIX i HAPRO.

Po południu głos zabrał mgr Jacek Ciochoń z Urzędu Miejskiego w Szczecinie, jednego ze współorganizatorów konferencji. Przedstawił rolę Urzędu Miejskiego w przekazywaniu informacji na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych. Z kolei na temat działań i osiągnięć Uniwersytetu Warszawskiego w informatycznym ułatwianiu pracy osób niepełnosprawnych mówił mgr Bogdan Kostrzewa z Centrum Informatycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Jako trzeci wystąpił prof. US dr hab. Kazimierz Wenta z Uniwersytetu Szczecińskiego z ciekawą, popartą badaniami, analizą dotyczącą technik informacyjnych w diagnozie i terapii osób niepełnosprawnych.

Ostatnie dwa referaty zaprezentowali mgr Marek Piasecki i mgr Marek Stępniak z Fundacji Fuga Mundi z Lublina. Tematem ich wystąpień były prawne i ekonomiczne aspekty telepracy oraz możliwości i szansę realizacji programu Infostrada bez barier, który powstał na zlecenie Lubelskiego Urzędu Marszałkowskiego i wpisany został w Strategię Rozwoju Województwa Lubelskiego. Głównym celem programu jest osiągnięcie wyższego stopnia partycypacji zawodowo czynnych osób niepełnosprawnych, na otwartym rynku pracy poprzez wykorzystanie telepracy, związanej z technologiami informatycznymi i telekomunikacyjnymi.

Konferencja zakończyła się dyskusją, podczas której podsumowano poruszane kwestie i która utwierdziła uczestników w przekonaniu istotności rozważanych zagadnień.

Była to już trzecia konferencja z cyklu „Problemów Społeczeństwa Globalnej Informacji". Z każdym rokiem widoczne jest coraz większe zainteresowanie zagadnieniami rodzącego się społeczeństwa informacyjnego. Tym razem liczbę uczestników, przekraczającą oczekiwania organizatorów, przypisać można towarzyszącemu konferencji pokazowi sprzętu i oprogramowania dla osób niepełnosprawnych, jednak sądzę, że nie tylko wystawa była powodem tak dużej frekwencji. Konferencja była jedną z niewielu okazji do spotkania osób sprawnych z niepełnosprawnymi, wymiany poglądów i doświadczeń, zaakcentowania potrzeb i oczekiwań z jednej strony i obietnic ich dostrzegania i spełniania w kolejnych fazach rozwoju społeczeństwa informacyjnego z drugiej strony.

Uważam, że poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jak zapewnić równy status informacyjny wszystkim członkom społeczeństwa, jest na tyle istotne, że okazji do wymiany poglądów na ten temat i wymiernych efektów dyskusji powinno być coraz więcej.

mgr Ewa Krok

Zakład Systemów Globalnej Informacji Instytut Informatyki w Zarządzaniu Uniwersytet Szczeciński