Operacje na plikach

Everything is a file

Hierarchia systemu plików

Filesystem Hierarchy Standard (1993) – powszechnie stosowana hierarchia katalogów:

/ – katalog główny (root)

/bin, /sbin – pliki wykonywalne, systemowe pliki wykonywalne (binaries, system binaries)

/boot – boot loader

/dev – urządzenia (devices)

/etc – konfiguracja systemu (et cetera)

/home, /root – pliki osobiste użytkowników i użytkownika głównego

/lib – biblioteki dla bin i sbin (libraries)

/media, /mnt – punkt montowania urządzeń podłączanych do komputera i tymczasowych (mount points)

/opt – pakiety dodatkowe (optional)

/proc – jądro, stan procesów (process’ status)

/tmp – pliki tymczasowe (temporary files) mogą być (zazwyczaj są) usuwane przy ponownym uruchomieniu komputera

/var – pliki zmienne (variable files) m.in.: log, spool, www, tmp

/usr – zasoby systemowe, pliki użytkownika tylko-do-odczytu (Unix System Resources) bin, lib, share, src

Podstawowe komendy

ls, cd, pwd

mkdir

tworzenie katalogów (make directory)

-p, --parents: utwórz brakujące nadkatalogi

rmdir

usuwanie katalogów (remove directory)

-p, --parents: usuń puste podkatalogi

cp

kopiowanie plików (copy)

-R, -r, --recursive: rekursywnie
-u, --update: tylko nowsze wersje
-i, --interactive: nie nadpisuj bez pytania
-f, --force: nadpisuj bez pytania
-v, --verbose: wyjaśniaj wszystko co robisz

mv

przenoszenie plików, zmiana nazwy plików (move)

-u, --update: tylko nowsze wersje
-f, --force: nadpisuj bez pytania

rm

usuwanie plików (remove)

-f, --force: usuwaj bez pytania
-i, --interactive: pytaj przed usuwaniem
-R, -r, --recursive: rekursywnie (pliki i podkatalogi)

ln

utwórz odniesienie (link)

-s, --symbolic: link symboliczny (do etykiety pliku)
-P, --physical: link fizyczny (do zawartości pliku)

file

informacje o pliku

stat

informacje o pliku (dane z inode)

touch

modyfikuj czas dostępu; utwórz pusty plik, jeśli nie istnieje

cat

konkatenacja i wypisanie zawartości (catenate)

Krótko o ścieżkach

/: root, korzeń drzewa katalogów
~: katalog domowy ($HOME)
.: katalog bieżący ($PWD)
..: rodzic (katalog wyżej)

Expansion

*: dopasowanie zachłanne np. ls /home/*
?: dopasowanie do jednego znaku np. ls /home/????
{}: zbiór słów np. mkdir /home/{asia,basia,casia}

Przynależność i przywileje

chmod

Modyfikuj uprawnienia pliku (change mod bits)

-R

rekurencyjnie (podkatalogi i pliki)

[ugoa][+-=][rwx]
ustal przywileje do zapisu, odczytu, wykonywania dla właściciela, grupy, innych użytkowników lub wszystkich użytkowników, np. chmod a+rx jakiś_program

[0-7][0-7][0-7]
ustal przywileje w zapisie oktalnym, np. chmod 755 jakiś_program

chown

Zmień właściciela pliku (change owner)

-R: rekurencyjnie (podkatalogi i pliki)

username: niech dany użytkownik będzie właścicielem, np. chown inf70001 jakiś_plik
username:group: niech dany użytkownik z danej grupy będzie właścicielem np. chown inf 70001:users jakiś_plik

chgrp

Zmień grupę pliku (change group)

-R

rekurencyjnie (podkatalogi i pliki)

Znaki specjalne

cudzysłów (quotes): ", ': np. ls 'a b' vs. ls a b

escape: \

np. \t = <tab>, \n = <newline>, \\ = \

światło (whitespaces): \t, \n, \\

inne: subshells () , `, zmienne $, !,

Więcej pomocy

man

podręcznik (manual)

Odwólanie do konkretnej sekcji podręcznika:

man sleep: informacje na temat sleep
man 1 sleep: informacje na temat komendy sleep
man 3 sleep: informacje na temat funkcji sleep

Sekcje:

Komendy,
Polecenia systemowe,
Funkcje biblioteki (w szczególności biblioteka standardowa C),
Pliki specjalne (głównie urządzenia z /dev) i sterowniki,
Formaty plików i konwersje,
Gry i wygaszacze ekranu,
Miscellanea,
Komendy administracyjne i demony.

Przyjazne klawisze:

q: wyjście
/: wyszukiwanie
n, N: nastepne, poprzednie wystąpienie

whatis

wyszukiwanie w manualu (według kluczy - nazw komend) np. whatis sleep

apropos

wyszukiwanie w manualu (według wartości - opisów komend) np. apropos sleep

info

alternatywny podręcznik

Szukanie plików

locate

znajdź pliki w bazie danych (przygotowanej przez updatedb)

locate bashrc

locate /etc/*.conf

find

znajdź pliki w systemie plików (trwa dłużej niż locate)

find MIEJSCE [TESTY] [AKCJE]

Testy:

-name: nazwa pliku (także znaki: *, ?)
-iname: j/w, case-insensitive
-type: typ pliku (m.in. f – zwykły plik, plik tekstowy, d – katalog)
-empty: pusty plik
-a: koniunkcja dwóch warunków (domyślne, więc można pominąć)
-o: alternatywa dwóch warunków (WARUNEK1 -o WARUNEK2)

Akcje:

-exec: wykonaj polecenie
-ok: zapytaj użytkownika, a następnie wykonaj polecenie (tak jak -exec)
-quit: zakończ działanie
-print0: wypisz rozdzielając znakiem \0 zamiast \n

Przykłady:

find ~ -name '*.java' -type f

find . -name ideas -exec kdialog --msgbox "{}" \; #kde

find . -name ideas -exec zenity --info --text="{}" \; #gnome

Zadania

Wyszukaj wszystkie pliki lub katalogi w swoim katalogu domowym zaczynające się od kropki.
Wyszukaj wszystkie pliki lub katalogi w swoim katalogu domowym kończące się tyldą (~).
Wyszukaj wszystkie katalogi w swoim katalogu domowym kończące się tyldą (~).
Wyszukaj wszystkie katalogi w swoim katalogu domowym kończące się tyldą (~) lub rozpoczynające się od kropki.
Wyszukaj wszystkie pliki tekstowe o nazwie kończącej się rc i wyświetl ich zawartość za pomocą edytora tekstowego (np gedit, kate).
Przejdź do katalogu /tmp/. Utwórz katalog /tmp/test/ i utwórz w nim pliki asia, basia, casia, dasia, easia, fasia. Za pomocą komendy find usuń wszystkie pliki z katalogu /tmp/test/ których nazwy składają się z napisu asia poprzedzonego dowolną literą.
Utwórz pliki i katalogi jak powyżej. Usuń wszystkie pliki z katalogu /tmp/test/ których nazwy składają się z napisu asia poprzedzonego dowolną literą. Niech przed usunięciem pliku komenda find zarząda potwierdzenia od użytkownika.

Więcej informacji

Understanding Unix Concepts. Everything in Unix is a File