Jan Kończak

Ta strona jest tylko do odczytu. Możesz wyświetlić źródła tej strony ale nie możesz ich zmienić.
===== Wykonywanie poleceń z pliku =====

==== Tryb (nie)interaktywnym ====

Powłoka uruchomiona bez argumentów działa w **trybie interaktywnym**.
\\
Powłoka uruchomiona z nazwą pliku jako argumentem działa w **trybie nieinteraktywnym**.

W trybie interaktywnym powłoka czyta polecenia ze standardowego wejścia, w trybie
nieinteraktywnym z podanego pliku.
\\
W trybie nieinteraktywnym powłoka nie wypisuje na ekran znaku zachęty i niektórych
komunikatów diagnostycznych.

~~Zadanie.#~~ Umieść w pliku ''//plik//'' w osobnych liniach polecenie
''echo hello world'' oraz polecenie ''date''. Wykonaj ''sh //plik//''.

~~Zadanie.#~~ Umieść w pliku ''//plik//'' polecenie ''readlink /proc/$$/exe''.
Ustaw uprawnienia wykonywania dla tego pliku (np. ''chmod +x //plik//'').
Wykonaj ten plik przez ''.%%/%%//plik//''. Potem uruchom inną powłokę (np.
''csh'' lub ''zsh'') i znów wykonaj ''.%%/%%//plik//''.
Jaka powłoka wykonuje domyślnie skrypty?


==== Shebang ====

Jeżeli pierwsza linia pliku ''//plik//'' zaczyna się od ''**#!**//prog//'',
to uruchamiając ''//plik// //arg//...'' zostanie wykonane
''//prog// //plik// //arg//...''.
\\
Taka pierwsza linia ma nazwę [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Shebang|shebang]]
(i jest respektowana zarówno przez powłoki, jak i np. jądro Linuksa).
\\
**Shebang musi zaczynać się od pełnej ścieżki do pliku wykonywalnego** i powinien móc
zawierać opcje.
\\
Jeśli plik ''//plik//'' zaczyna się od ''#!//prog// //a1//...'',
to wykonanie ''//plik// //a2//...'' uruchomi ''//prog// //a1//... //plik// //a2//...''.

~~Zadanie.#~~ Wpisz do pliku ''//plik//'' kolejno:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
  * ''#!/bin/ls -la''
  * ''#!/usr/bin/bat''
  * ''#!/usr/bin/env cowsay''
  * ''#!/bin/rm''
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
Nadaj uprawnienia wykonania dla ''//plik//''u i wykonaj go (z każdym kolejnym
shebangiem).

Skrypty powłoki zawierają zwykle shebang **''#!/bin/sh''** (lub ''#!/bin/bash'',
jeśli skrypt korzysta z rozszerzeń Basha) i tradycyjnie nadaje im się rozszerzenie
**''.sh''**.
\\
W wielu językach skryptowych tradycyjnie używa się shebanga (np. python, perl,
ruby).

~~Zadanie.#~~ Napisz skrypt ''hello_world.sh'' który po uruchomieniu wypisze
na ekranie ''hello world''.


===== Komentarze w skryptach =====

Komentarze zaczynają się od ''#'' (znajdującego się poza cudzysłowami,
niepoprzedzonego odwróconym ukośnikiem, etc.).

<html>
<pre class="code bash">
<span class="co0"># to jest komentarz</span>
<span class="kw3">echo</span> to nie jest komentarz <span class="co0"># a to już jest</span>
<span class="kw3">echo</span> to \# "też # nie jest" ${0#bash} komentarz
</pre>
</html>

===== Parametry pozycyjne (argumenty) i specjalne =====

[[https://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9799919799/utilities/V3_chap02.html#tag_19_05|Parametry]]
to (omawiane wcześniej) zmienne  oraz parametry pozycyjne i specjalne.
\\
Parametry pozycyjne i specjalne można rozumieć jako specjalne zmienne które
można tylko odczytywać i których nazwy zaczynają się od czegoś innego niż
litera bądź podkreślnik.

==== Parametry pozycyjne ====

Parametry pozycyjne to argumenty wykonania skryptu lub funkcji.

Do pierwszych dziewięciu można odnosić się przez: 
\\
**''$1'', ''$2'', ..., ''$9''**
\\
kolejne muszą używać notacji z nawiasami wąsatymi:
\\
''${1}'', ''${2}'', …, ''${9}'', **''${10}'', ''${11}'', ''${12}'', …, ''${42}'', …**

++++ Przykłady |
<html><pre style="line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> cat script.sh
#!/bin/sh
function funkcja(){
        echo $1 $3 $2
}
echo $1 $3 $2
funkcja sierotka ma rysia
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ./script.sh ala ma kota
ala kota ma
sierotka rysia ma
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>
</pre></html>
++++

Komendą **''[[https://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9799919799/utilities/V3_chap02.html#shift|shift]]''**
można usunąć pierwszy parametr i zmniejszyć pozostałym numery o jeden.

[[https://www.gnu.org/software/bash/manual/html_node/Positional-Parameters.html|Dokumentacja Basha]]

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który wyświetli drugi i czwarty argument.

==== Parametry specjalne ====

Odnoszące się do parametry pozycyjnych:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
| **''$#''** | ilość parametrów pozycyjnych |
| ''$*'' \\ ''$@'' | parametry pozycyjne poddane dzieleniu na tokeny |
| ''"$*"'' | parametry pozycyjne sklejone w jeden token |
| **''"$@"''** | parametry pozycyjne, każdy osobnym tokenem |

++++ Przykłady |
<html><pre style="line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> bash -s &quot;the_first_argument&quot; &quot;the second argument&quot;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $#
2
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ls $*
ls: nie ma dostępu do &apos;the_first_argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;the&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;second&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ls $&#64;
ls: nie ma dostępu do &apos;the_first_argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;the&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;second&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ls &quot;$*&quot;
ls: nie ma dostępu do &apos;the_first_argument the second argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ls &quot;$&#64;&quot;
ls: nie ma dostępu do &apos;the_first_argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
ls: nie ma dostępu do &apos;the second argument&apos;: Nie ma takiego pliku ani katalogu
</pre></html>
++++

Pozostałe:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
| **''$0''** | w skrypcie nazwa uruchamianego skryptu; w innym razie nazwa powłoki |
| **''$$''** | identyfikator procesu powłoki  |
| **''$?''** | kod wyjścia ostatnio uruchomionej komendy |
| **''$!''** | identyfikator ostatnio przeniesionego w tło procesu |
| ''$-'' | ustawione opcje powłoki (patrz: ''man set'') |

++++ Przykłady |
<html><pre style="line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> sleep 1m &amp;
[1] 21738
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> sleep 1s
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $!
21738
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $?
0
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> false
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $?
1
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> python &lt;&lt;&lt; &apos;exit(123)&apos;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $?
123
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo $$
21731
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> ps
  PID TTY          TIME CMD
21731 pts/9    00:00:00 bash
21738 pts/9    00:00:00 sleep
21742 pts/9    00:00:00 ps
</pre></html>
++++

[[https://www.gnu.org/software/bash/manual/html_node/Special-Parameters.html|Dokumentacja Basha]]

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który wyświetli w kolejnych liniach:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
  * wartość parametru ''$0'',
  * swój PID,
  * ilość argumentów,
  * listę argumentów.

~~Zadanie.#~~
Uruchom skrypt z poprzedniego zadania podając w różny sposób ścieżkę do niego.

<small>
~~Zadanie.#~~
Wykorzystując komendę ''readlink -f'' lub ''realpath'' (które dostając jako
argument ścieżkę do pliku zwracają jego bezwzględną ścieżkę po rozwinięciu
symlinków) napisz skrypt który wyświetli ścieżkę do katalogu w którym się
znajduje.
</small>

===== Wyrażenia warunkowe i pętle =====

[[https://www.gnu.org/software/bash/manual/html_node/Conditional-Constructs.html|Dokumentacja Basha]]

==== if ====

Instrukcja warunkowa ma składnię:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<html><pre style="margin:0">
<b>if</b> <i>polecenie1</i>
<b>then</b>
    kod wykonany jeśli <i>polecenie1</i> zwróciło prawdę (wartość 0)
<b>elif</b> <i>polecenie2</i>
<b>then</b>
    kod wykonany jeśli <i>polecenie2</i> zwróciło prawdę
<b>else</b>
    kod wykonany jeśli <i>polecenie1</i> i <i>polecenie2</i> nie zwróciło prawdy
<b>fi</b>
</pre></html>
Instrukcje ''if'' i ''elif'' sprawdzają wartość **zwracaną** przez polecenie
(a nie tekst wypisywany na standardowe wyjście czy wartość zmiennej).
\\
Gałęzie ''elif'' i ''else'' są opcjonalne, ''elif'' może pojawiać się
wielokrotnie.

Przykład bez używania znaków nowej linii:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
if grep -q ^user: /etc/passwd; then echo "'user' present"; elif grep -q ^student: /etc/passwd; then echo "'user' absent, 'student' present"; else echo "neither present"; fi
</code>

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który spróbuje usunąć plik o nazwie ''plik'' i jeśli usunięcie
pliku się powiedzie, to wyświetli napis ''udało się'', a jeśli nie to wyświetli
''nie udało się''.

~~Zadanie.#~~
Zmień skrypt tak, by zamiast pliku o nazwie ''plik'' usuwał plik podany jako
argument skryptu.

==== test ====

Polecenie **''test''** pozwala wykonywać m. inn. porównania zmiennych czy
sprawdzać istnienie / rodzaj pliku.
\\
Poza nazwą ''test'' to polecenie można wywołać przez **''[''**.
\\
Jedyna różnica między ''test'' i **''[''** polega na tym, że używając ''[''
trzeba dodać na koniec '']''.
\\
Np. ''test "ala" != "ala"'' jest identyczne z ''[ "ala" != "ala" ]''.

=== Testy łańcuchów znaków ===

^  Wyrażenie  ^  Kiedy prawdziwe  ^
|''[ "$X" ]'' \\ ''[ -n "$X" ]''| ''"$X"'' ma niezerową długość |
|''[ -z "$X" ]''| ''"$X"'' jest puste (ma zerową długość) |
|''[ "$X" = "$Y" ]''|Łańcuchy tekstu ''"$X"'' i ''"$Y"'' są identyczne |
|''[ "$X" != "$Y" ]''|Łańcuchy tekstu ''"$X"'' i ''"$Y"'' są różne |

Uwaga, pułapka: wyrażenie <del>''[ $X = $Y ]''</del> będzie działać jeśli ''$X''
i ''$Y'' rozwiną się każde do jednego słowa, ale jeśli któreś będzie puste bądź
będzie zawierać spację, to spowoduje błąd składniowy.

=== Testy arytmetyczne ===

^  Wyrażenie  ^  Kiedy prawdziwe  ^
|''[ "$X" -eq "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest równa ''"$Y"''|
|''[ "$X" -ne "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest różna ''"$Y"''|
|''[ "$X" -lt "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest mniejsza ''"$Y"''|
|''[ "$X" -le "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest mniejsza bądź równa ''"$Y"''|
|''[ "$X" -gt "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest większa ''"$Y"''|
|''[ "$X" -ge "$Y" ]''|liczba ''"$X"'' jest większa bądź równa ''"$Y"''|

=== Testy plików (wybór) ===

^  Wyrażenie  ^  Prawdziwe kiedy plik ''"$X"'' istnieje i… ^
|''[ -e "$X" ]''| (po prostu istnieje) |
|''[ -s "$X" ]''|nie jest pusty |
|''[ -f "$X" ]'' \\ ''[ -d "$X" ]'' \\ … | jest zwykłym plikiem \\ jest katalogiem \\ … |
|''[ -r "$X" ]'' \\ ''[ -w "$X" ]'' \\ ''[ -x "$X" ]''|użytkownik może odczytywać plik \\ użytkownik może zapisywać do pliku \\ użytkownik może wykonywać plik |

=== Negowanie, grupowanie===

''**!** //arg//'' neguje //arg//.
\\
''//arg1// **-a** //arg2//'' oznacza //arg1// oraz //arg2//
\\
''//arg1// **-o** //arg2//'' oznacza //arg1// lub //arg2//
\\
nawiasy okrągłe ''( … )'' pozwalają grupować, ale trzeba je escape'ować żeby
bash nie traktował ich jako znaki specjalne.

Przykład:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
test \( -z "$X" -o "$X" -le 4 \) -a ! -s "$Y" -a \( "$Z" -le 2 -o "$Z" -ge 12 \)
</code>

=== Zadania ===

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który sprawdzi czy został wywołany z dokładnie z dwoma argumentami
i czy pierwszy z nich jest (arytmetycznie) mniejszy od drugiego. Jeśli nie,
wyświetl właściwy komunikat o błędzie i wyjdź ze skryptu (komendą ''exit'').

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który sprawdzi czy pierwszy argument jest zwykłym plikiem do
którego bieżący użytkownik ma prawa zapisu. Jeśli nie, wyświetl odpowiedni
komunikat i wyjdź. Jeśli tak, dopisz bieżącą datę do tego pliku.

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który sprawdzi czy pierwsza linia pliku (podanego jako argument)
ma treść ''#!/bin/sh'' i czy plik jest wykonywalny. Jeśli tak jest, wyświetl
''//nazwa pliku// jest wykonywalnym skryptem powłoki''. 

<small>
~~Zadanie.#~~
Zmodyfikuj powyższy skrypt tak, by w razie potrzeby nadawał prawa dostępu i
dopisywał shebang do wskazanego pliku.
</small>

==== [[ … ]] i (( … )) – rozszerzenie Basha ==== 

Bash wprowadza dwie dodatkowe konstrukcji powłoki do testów / porównań:
  * ''%%[[%% … ]]'' jako konstrukcja działająca jak ulepszone polecenie ''test'',
  * ''%%((%% … ))'' do arytmetyki.

Wyrażenie arytmetyczne wewnątrz ''%%((%% … ))'' jest wyliczane i jeśli zwróci 0,
to ''%%((%% … ))'' zwraca fałsz, w przeciwnym razie prawdę.
\\
Wewnątrz ''%%((%% … ))'' można używać m. inn. operatorów ''=='',''!='', ''<'', ''<='',
''>'', ''>='' i ''… ? … : …''.

Działanie ''%%[[%% … ]]'' jest dość złożone. Ponad to co umie komenda ''['',
wyrażenie w podwójnych kwadratowych nawiasach:
  * ''['' dzieli wyniki podstawień na słowa, ''%%[[%%'' zostawia je bez zmian, ++przykład|<html><pre style="margin:0;line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> X=&quot;1 -eq 2&quot;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>  [  $X  ]  &amp;&amp; echo T || echo F
F                        <span style="font-style:italic;color:gray;"># wykona porównanie 1 z 2 </span>
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>  [ &quot;$X&quot; ]  &amp;&amp; echo T || echo F
T                        <span style="font-style:italic;color:gray;"># sprawdzi czy ciąg znaków '1 -eq 2' jest niepusty</span>
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> [[  $X  ]] &amp;&amp; echo T || echo F
T                        <span style="font-style:italic;color:gray;"># sprawdzi czy ciąg znaków '1 -eq 2' jest niepusty</span>
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> [[ &quot;$X&quot; ]] &amp;&amp; echo T || echo F
T                        <span style="font-style:italic;color:gray;"># sprawdzi czy ciąg znaków '1 -eq 2' jest niepusty</span>
</pre></html>++
  * wewnątrz ''%%[[%%'' **nie** są wykonywane dopasowania do nazw plików, ++przykład|<html><pre style="margin:0;line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> [[ *.txt ]] &amp;&amp; echo T || echo F
T                         <span style="font-style:italic;color:gray;"># sprawdzi czy ciąg znaków '*.txt' jest niepusty</span>
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>  [ *.txt ]  &amp;&amp; echo T || echo F
-bash: [: nums.txt: oczekiwano operatora jednoargumentowego
F                         <span style="font-style:italic;color:gray;"># bash podstawił nazwy plików '*.txt', więc [ dostało złe argumenty</span>
</pre></html>++
  * Operator ''='' i ''!='' dopasowują tekst do wzorca, a nie porównują teksty, ++przykład|<html><pre style="margin:0;line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>  [ abc.log = *.log ]  &amp;&amp; echo T || echo F
F
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> [[ abc.log = *.log ]] &amp;&amp; echo T || echo F
T
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span>
</pre></html>++
  * Dodano operator ''=~'' dopasowujący do wyrażenia regularnego, ++przykład|<html><pre style="margin:0;line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> [[ abc.txt =~ ^a.*\.txt$ ]] &amp;&amp; echo T || echo F
T
</pre></html>++
  * Operatory ''-a'' i ''-o'' zastąpiono przez ''&&'' i ''||'', a nawiasów okrągłych nie trzeba escape'ować, np:\\ ''if %%[[%% -f file && ( ! -s file || ! -w file ) ]]; then echo "'file' exists and is not empty or not writeable"; fi''

==== case ====

Instrukcja wyboru ma składnię:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<html><pre style="margin:0">
<b>case</b> <i>wartość</i> <b>in</b>
  <i>wzorzec1</i><b>)</b> <i>polecenia1</i> <b>;;</b>
  <i>wzorzec2</i><b>)</b> <i>polecenia2</i> <b>;;</b>
  <i>*</i><b>)</b> <i>polecenia3</i> <b>;;</b>
<b>esac</b>
</pre></html>
//Wartość// jest kolejno dopasowywana do //wzorzec1//, //wzorzec2//, … i przy
znalezieniu pierwszego dopasowania wykonywane są odpowiednie polecenia. Dalsze
dopasowania nie są brane pod uwagę.
\\
Polecenia są dowolnym ciągiem poleceń zakończonym **'';;''**((Bash rozszerza
składnię o '';&'' które przechodzi do komend z kolejnego wzorca i '';;&''
które dopasowuje kolejne wzorce.)).
\\
Nie ma specjalnej składni na domyślne dopasowanie – używa się po prostu wzorca ''*''.

Przykład bez używania znaków nowej linii:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
case $(LANG= date "+%A") in Monday) echo "Ugh...";; S*day) tput bel; echo "Weekend!";; *) echo "a day.";; esac
</code>

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który sprawdzi rozszerzenie pliku (podanego jako argument) i jeśli
plik ma rozszerzenie:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
  * ''pdf'' to wykona ''pdftotext //plik// -'',
  * ''zip'' to wykona ''unzip -l //plik//'',
  * jakiekolwiek inne, to wykona ''cat //plik//''.


===== Pętle =====

[[https://www.gnu.org/software/bash/manual/html_node/Looping-Constructs.html|Dokumentacja Basha]]

We wszystkich pętlach działają słowa kluczowe **''break''** i **''continue''**
do, odpowiednio, wyjścia poza pętlę i rozpoczęcia następnego przebiegu pętli.

==== for ====

Pętla ''for'' ma składnię:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<html><pre style="margin:0">
<b>for</b> <i>zmienna</i> <b>in</b> <i>wartość1</i> <i>wartość2</i> <i>…</i>  
<b>do</b>
   <i>polecenia</i>
<b>done</b>
</pre></html>
W kolejnych przebiegach pętli kolejne //wartości// z listy są przypisywane do
zmiennej //zmienna//. Po wyjściu z pętli //zmienna// ma ostatnią z przypisanych
w pętli wartości.
\\
<small>Pominięcie ''in //wartość1// //wartość2// …'' spowoduje przyjęcie za listę wartości ''"$@"''.</small>

Często w miejsce listy wartości podaje się podstawienie które jest rozkładane
na wiele wartości, np: \\
''for NUM in {1..3} {7..9}'' → ''for NUM in 1 2 3 7 8 9'' \\
''for NUM in $(seq -w 001 3)'' → ''for NUM in 001 002 003'' \\
''for USERNAME in $(getent passwd | cut -f1 -d:)'' → ''for USERNAME in root student ...'' \\
''for FILE in $(grep -il 'ldap' /etc/*.conf 2>/dev/null)'' → ''for FILE in /etc/autofs.conf /etc/ldap.conf ...''((Uwaga na spacje w nazwach plików! Ta wersja nie jest na nie odporna.))

Przykład bez używania znaków nowej linii:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
for X in {1..3}; do echo -n "Przebieg $X: "; date +%N; done
</code>

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt, który dla każdego pliku podanego jako argument wyświetli: jego
nazwę, jego pierwszą linię i jego ostatnią linię.

~~Zadanie.#~~
Napisz pętlę która wyświetli wszystkie potęgi dwójki o wykładnikach od 1 do
wybranej wartości. \\ (Wartość potęgi można wyliczyć np. wyrażeniem
''$%%((2**%%//wykładnik//))''.)

==== for – rozszerzenie Basha ====

Bash wspiera też składnię ''for'' wyglądającą i działającą jak w C:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<html><pre style="margin:0">
<b>for ((</b><i>i=0</i><b>;</b> <i>i&lt;5</i><b>;</b> </i>i++</i><b>))</b>
<b>do</b>
   <i>polecenia</i>
<b>done</b>
</pre></html>

Przykład bez używania znaków nowej linii:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
for ((i=3;i<=15;i+=3)); do for ((j=0;j<i;j++)); do echo -n '*'; done; echo; done
</code>

==== while i until ====

<html><p style="margin:0">Pętla ''while'' ma składnię:</p><pre style="margin:0">
<b>while</b> <i>polecenie1</i>  
<b>do</b>
   <i>polecenia2</i>
<b>done</b>
</pre></html>
Bliźniacza pętla ''until'' ma składnię:
<html><pre style="margin:0">
<b>until</b> <i>polecenie1</i>  
<b>do</b>
   <i>polecenia2</i>
<b>done</b>
</pre></html>
Pętla ''while'' wykonuje //''polecenia2''// do momentu aż //''polecenie1''//
zwraca prawdę. \\ 
Pętla ''until'' wykonuje //''polecenia2''// do momentu aż //''polecenie1''//
zwraca fałsz.

Przykład bez używania znaków nowej linii:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
X=7; until [ $X -eq 1 ]; do [ $((X%2)) -eq 1 ] && X=$((3*X+1)) || X=$((X/2)); echo $X; done
</code>

~~Zadanie.#~~
Napisz pętlę która wyświetli wszystkie potęgi dwójki mniejsze niż podana liczba.

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który utworzy nowy plik ''myProg_//NUM//.log'' o najniższej
możliwej wartości ''//NUM//'', a następnie przypisze jego nazwę do zmiennej
''LOG'' i umieści w tym pliku bieżącą datę.

===== Wczytywanie wartości podawanych przez użytkownika =====

==== read ====

Komenda
''**[[https://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9799919799/utilities/read.html|read]]**
[//zmienna//]...'' wczytuje jedną linię ze standardowego wejścia, a następnie:
  * (rozszerzenie Basha) jeżeli nie ma argumentów, ''read'' wpisuje linię do zmiennej REPLY,
  * ''read'' dzieli wczytaną linię na słowa,
  * każdej kolejnej zmiennej (podanej w liście argumentów) przypisuje kolejne słowo,
  * jeśli słów jest mniej niż zmiennych, pozostałe zmienne są ustawiane na pustą wartość,
  * jeśli słów jest więcej niż zmiennych, pozostałe słowa są doklejane do ostatniej zmiennej.

++++ Przykład |
<html><pre style="line-height:1em">
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span>
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> read X Y Z
   jeden   &quot;dwa   trzy&quot;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo &quot;X=&apos;$X&apos; Y=&apos;$Y&apos; Z=&apos;$Z&apos;&quot;
X=&apos;jeden&apos; Y=&apos;&quot;dwa&apos; Z=&apos;trzy&quot;&apos;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> read X Y Z
   jeden
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo &quot;X=&apos;$X&apos; Y=&apos;$Y&apos; Z=&apos;$Z&apos;&quot;
X=&apos;jeden&apos; Y=&apos;&apos; Z=&apos;&apos;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> read X Y Z
   jeden      dwa  trzy  cztery     pięć
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo &quot;X=&apos;$X&apos; Y=&apos;$Y&apos; Z=&apos;$Z&apos;&quot;
X=&apos;jeden&apos; Y=&apos;dwa&apos; Z=&apos;trzy  cztery     pięć&apos;
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> read
   jeden      dwa  trzy  cztery     pięć
<span style="font-weight:bold;color:#7f7f7f;"></span><span style="font-weight:bold;color:#00ff00;">user&#64;host</span><span style="font-weight:bold;color:#5c5cff;"> ~ $</span> echo &quot;&apos;$REPLY&apos;&quot;
&apos;   jeden      dwa  trzy  cztery     pięć&apos;
</pre></html>
++++

<html><div style=""></html>
<small>
|Komenda ''read'' jest często wykorzystywana we wzorcach:||
|<code bash>
polecenie | while read X
do
  ...
done
</code> 1. ''polecenie'' jest wykonywane współbieżnie z pętlą \\ 2. wyniki polecenia mogą mieć spacje w linii |<code bash>
while read X Y
do
  ...
done << EOF
wartoscX1 wartoscY1
wartoscX2 wartoscY2
EOF
</code> ustawia się po parę/trójkę/… zmiennych naraz|
| Do poprawnego działania należy zapewnić żeby nic we wnętrzu pętli nie czytało ze standardowego wejścia||
</small>

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który dopisuje do pliku o nazwie ''//log//'' linię tekstu wczytaną
ze standardowego wejścia poprzedzoną bieżącą datą.

~~Zadanie.#~~
Napisz skrypt który wczytuje liczby (znajdujące się w osobnych liniach) do
momentu aż nie pojawi się pusta linia i następnie wyświetla najmniejszą z
wczytanych liczb.

==== select – rozszerzenie Basha ====

__Pętla__ ''[[https://www.gnu.org/software/bash/manual/html_node/Conditional-Constructs.html#index-select|select]]'' ma składnię identyczną jak pętla for:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<html><pre>
<b>select</b> <i>ZMIENNA</i> <b>in</b> <i>wartość1</i> <i>wartość2</i> <i>…</i>  
<b>do</b>
   <i>polecenia</i>
<b>done</b>
</pre></html>
Ta pętla:
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
  - wyświetla numerowaną listę wartości,
  - czeka na wpisanie linii wejścia przez użytkownika,
  - przeczytaną linię przypisuje zmiennej ''REPLY''
  - jeśli linia jest jednym z numerów, do ''//ZMIENNA//'' przypisuje odpowiadającą ''//wartość//…''
  - wykonuje ''//polecenia//''
  - wraca do kroku 2

~~Zadanie.#~~
Przeanalizuj i przetestuj poniższy kod. Zmień go tak, by dopiero wpisanie ''q'' przerywało pętlę.
<html><div style="margin-top:-1.4em"></div></html>
<code bash>
select FILE in /etc/logrotate.d/*
do
  [[ $FILE ]] || continue
  echo "===$FILE==="
  cat "$FILE"
  break
done
</code>



~~META:
language = pl
~~
Jan Kończak

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

Narzędzia strony
