Jan Kończak

Ta strona jest tylko do odczytu. Możesz wyświetlić źródła tej strony ale nie możesz ich zmienić.
===== Warstwa fizyczna ethernetu =====

==== Warstwa fizyczna – ogólnie ====

Zwykle w całości realizowana przez sprzęt.\\
Główne zadanie – **pozwala wysyłać i odbierać bity**\\
Protokoły opisują wszystko potrzebne do przesłania bitów (m. in. medium, synchronizację, kodowanie, detekcję błędów, korekcję)\\
Całkowity brak interpretacji przesyłanych danych\\
Udostępnia informacje o stanie i pozwala zmieniać część ustawienia (np. prędkość, dupleks, kanał radiowy)

==== Standardy – ethernet ====

Warstwę fizyczną ethernetu opisują standardy IEEE z rodziny
**[[https://en.wikipedia.org/wiki/IEEE_802.3|802.3]]**.
\\
Te standardy wprowadzają nazwy takie jak ''10BASE-T'', ''40GBASE-LR4'', czy
''1.6TBASE-DR8'' w których początek (tutaj: ''10''[M], ''40G'', ''1.6T'') odnosi
się do prędkości, a końcówka (''-T'', ''-LR4'', ''-DR8'') do wykorzystywanego
medium ("kabla").

W tej chwili większość urządzeń końcowych wykorzystuje jeszcze gigabitowy
Ethernet (''1000BASE-T''), nowy sprzęt powoli przechodzi na 2.5 GBit/s lub
10 GBit/s (''2.5GBASE-T''/''10GBASE-T'').
\\
Sprzęt sieciowy i sprzęt używany w bardziej wymagających zastosowaniach używa
znacznie lepszych przepustowości
[[https://en.wikipedia.org/wiki/100_Gigabit_Ethernet|[1]]]
[[https://en.wikipedia.org/wiki/Terabit_Ethernet|[2]]].

Standardy określają też maksymalną wspieraną długość kabla i to, czy można naraz
nadawać i odbierać (full duplex), czy można naraz tylko nadawać bądź odbierać
(half duplex).

==== Wybrane aspekty warstwy fizycznej ====

Na warstwie fizycznej odbywa się **autonegocjacja** (http://en.wikipedia.org/wiki/Autonegotiation)
która wybiera najlepszy standard wspierany przez obie strony.
\\
Pozwala to też na **wykrywanie łącza** – określenie czy coś w ogóle jest po drugiej stronie.

Stare standardy (np. ''100BASE-TX'') wysyłały dane jedną parą przewodów i
odbierały drugą, więc łącząc dwa komputery ze sobą należało zamienić kolejność
przewodów we wtyczkach. Taki **kabel** nazywa się **skrosowany**m. \\
Te same standardy nakazywały zamieniać kolejność w gniazdach switchy, więc
łącząc komputer ze switchem należało użyć **kabla prostego** – mającego przewody
ułożone we wtyczce w tej samej kolejności z obu stron.

Począwszy od gigabitowego ethernetu karty sieciowe mają obowiązek implementować
funkcję **auto MDI-X** (http://en.wikipedia.org/wiki/MDI-X), czyli rozpoznawać
czy są połączone kablem prostym czy skrosowanym i działać niezależnie od użytego
kabla. \\ (Z tego powodu kable skrosowane praktycznie wyszły z użycia.)

Urządzenia Ethernetowe działające na tej warstwie to regenerator / wzmacniak
(repeater) i koncentrator (hub).

[[https://pl.wikipedia.org/wiki/Wake_on_LAN|Wake on Lan]] jest funkcją kart
sieciowych pozwalającą im włączyć komputer po otrzymaniu odpowiedniego pakietu.

Kabel sieciowy można też wykorzystać do zasilania podłączonych urządzeń. Takie
rozwiązanie nazywa się [[https://en.wikipedia.org/wiki/Power_over_Ethernet|PoE]]
i jest popularne np. przy kamerach czy punktach dostępu do sieci bezprzewodowej.

==== Narzędzia ====

Diody LED przy porcie ethernetowym przynajmniej wskazują czy nawiązano
połączenie. Producent decyduje jakie funkcje pełnią dodatkowo (np. wskazywanie
kolorem z jaką prędkością działa karta, czy mruganie w trakcie wysyłania
danych).

Narzędzia do zarządzania warstwą fizyczną Ethernetu w Linuksie: <small>''mii-tool''</small> / ''ethtool'' \\
''ethtool <//ifname//>'' – wyświetla podstawowe informacje \\
''ethtool --identify <//ifname//>'' – prosi kartę o to, by zamrugała diodami tak
żeby można było ją odróżnić od innych((Twórca sterownika lub producent sprzętu
określa jak to mruganie wygląda))

**Informacje o tym, czy połączenie na warstwie fizycznej zostało nawiązane można sprawdzić przez:**<html><div style="margin-top:-1.2em"></div></html>
| ''ip link'' / ''ip address'' | //brak pozostałych//                   | karta jest wyłączona |
|  :::                       | ''<…,**NO-CARRIER**,…,**UP**,…> state DOWN'' | brak połączenia na warstwie fizycznej |
|  :::                       | ''<…,**UP**,…,**LOWER_UP**,…> state UP''     | jest połączenie na warstwie fizycznej (i łącza danych) |
|   ''ifconfig'' | //brak pozostałych// | karta jest wyłączona |
|   :::          | ''<…,**UP**,…>'' | brak połączenia na warstwie fizycznej |
|   :::          | ''<…,**UP**,…,**RUNNING**,…>'' | jest połączenie na warstwie fizycznej  (i łącza danych) |
|    ''ethtool'' | ''Link detected: no''  | karta jest wyłączona lub \\ brak połączenia na warstwie fizycznej |
|   :::          | ''Link detected: yes'' | jest połączenie na warstwie fizycznej |
|  lampka przy porcie | nie świeci  | karta jest wyłączona lub \\ brak połączenia na warstwie fizycznej |
|  :::                | zapalona | jest połączenie na warstwie fizycznej |

==== Przykładowe wyniki poleceń ====
++++ Wynik ethtool |
<html><pre>
<b>/ # ethtool eth0</b> 
Settings for eth0:
        Supported ports: [ TP    MII ]
        Supported link modes:   10baseT/Half 10baseT/Full
                                100baseT/Half 100baseT/Full
                                1000baseT/Full
                                <span title="To urządzenie wspiera do 2.5Gbit/s" style="background-color:rgba(0,255,0,0.2)">2500baseT/Full</span>
        Supported pause frame use: Symmetric Receive-only
        Supports auto-negotiation: Yes
        Supported FEC modes: Not reported
        Advertised link modes:  10baseT/Half 10baseT/Full
                                100baseT/Half 100baseT/Full
                                1000baseT/Full
                                2500baseT/Full
        Advertised pause frame use: Symmetric Receive-only
        Advertised auto-negotiation: Yes
        Advertised FEC modes: Not reported
        Link partner advertised link modes:  10baseT/Half 10baseT/Full
                                             100baseT/Half 100baseT/Full
                                             <span title="Druga strona ogłasza wsparcie do 1Gbit/s" style="background-color:rgba(255,0,0,0.1)">1000baseT/Full</span>
        Link partner advertised pause frame use: Symmetric
        Link partner advertised auto-negotiation: Yes
        Link partner advertised FEC modes: Not reported
<span title="Wynegocjowano 1Gbit/s, full duplex" style="background-color:rgba(255,255,0,0.2)">        Speed: 1000Mb/s
        Duplex: Full
        Auto-negotiation: on</span>
        master-slave cfg: preferred slave
        master-slave status: slave
        Port: <span title="Karta twierdzi że połączenie używa skrętki" style="background-color:rgba(0,0,255,0.1)">Twisted Pair</span>
        PHYAD: 0
        Transceiver: external
        MDI-X: <span title="Karta nie raportuje czy kabel jest prosty czy skrosowany" style="background-color:rgba(0,0,0,0.1)">Unknown</span>
<span title="Z wspieranych trybów WoL aktywny jest g ('magic packet')" style="background-color:rgba(255,0,255,0.2)">        Supports Wake-on: pumbg
        Wake-on: g</span>
        Link detected: yes
</pre></html>
++++

++++ Stan interfejsu | ''eth0'' włączona i podłączona \\
''eth1'' włączona i niepodłączona \\
''eth2'' wyłączona

<html><pre>
<b>/ # ip l</b>
10: eth0: &lt;BROADCAST,MULTICAST,<span style="background-color:rgba(0,255,0,0.4)">UP</span>,<span style="background-color:rgba(0,0,255,0.2)">LOWER_UP</span>&gt; mtu 1500 qdisc noqueue state UP mode DEFAULT group default qlen 1000
    link/ether da:a8:fb:92:2d:df brd ff:ff:ff:ff:ff:ff link-netnsid 0
12: eth1: &lt;<span style="background-color:rgba(255,0,0,0.2)">NO-CARRIER</span>,BROADCAST,MULTICAST,<span style="background-color:rgba(0,255,0,0.3)">UP</span>&gt; mtu 1500 qdisc noqueue state LOWERLAYERDOWN mode DEFAULT group default qlen 1000
    link/ether 4e:b4:72:09:49:fe brd ff:ff:ff:ff:ff:ff link-netnsid 0
14: eth2: &lt;BROADCAST,MULTICAST&gt; mtu 1500 qdisc noop state DOWN mode DEFAULT group default qlen 1000
    link/ether 86:c9:1d:eb:7f:48 brd ff:ff:ff:ff:ff:ff link-netnsid 0

<b>/ # ifconfig -a</b>
eth0      Link encap:Ethernet  HWaddr DA:A8:FB:92:2D:DF  
          inet addr:10.42.0.238  Bcast:10.42.0.255  Mask:255.255.255.0
          inet6 addr: fe80::d8a8:fbff:fe92:2ddf/64 Scope:Link
          <span style="background-color:rgba(0,255,0,0.4)">UP</span> BROADCAST <span style="background-color:rgba(0,0,255,0.2)">RUNNING</span> MULTICAST  MTU:1500  Metric:1
          RX packets:1321 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0
          TX packets:1058 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
          collisions:0 txqueuelen:1000 
          RX bytes:2681185 (2.5 MiB)  TX bytes:123368 (120.4 KiB)

eth1      Link encap:Ethernet  HWaddr 4E:B4:72:09:49:FE  
          <span style="background-color:rgba(0,255,0,0.4)">UP</span> BROADCAST MULTICAST  MTU:1500  Metric:1
          RX packets:0 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0
          TX packets:0 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
          collisions:0 txqueuelen:1000 
          RX bytes:0 (0.0 B)  TX bytes:0 (0.0 B)

eth2      Link encap:Ethernet  HWaddr 86:C9:1D:EB:7F:48  
          BROADCAST MULTICAST  MTU:1500  Metric:1
          RX packets:0 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0
          TX packets:0 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
          collisions:0 txqueuelen:1000 
          RX bytes:0 (0.0 B)  TX bytes:0 (0.0 B)

<b>/ # ethtool eth0 | grep 'Link detected:'</b>
        Link detected: yes
<b>/ # ethtool eth1 | grep 'Link detected:'</b>
        Link detected: no
<b>/ # ethtool eth2 | grep 'Link detected:'</b>
        Link detected: no
</pre></html>
++++

===== Elementy okablowania strukturalnego =====

//Patch panel// – <html><span title="[czyt. dający się na stałe zamontować kawałek blachy]">panel</span></html> do [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Rack| szaf rackowych (szaf 19")]] zwykle z gniazdami ethernetowymi. [[http://pl.wikipedia.org/wiki/Panel_krosowniczy|[1]]]

//Okablowanie poziome// – kable leżące w (lub zawieszone na) ścianach od "ostatniego" patch panelu do gniazd przy stacjach

//Okablowanie pionowe// – pozostałe kable leżące w (lub zawieszone na) ścianach

<small>"Typowo" na każdym piętrze leży switch do którego są podpięte komputery,
stąd "poziome" okablowanie do komputerów i "pionowe" między sprzętem sieciowym.
</small>

//Patch cord// – krótki "gotowy" kabel, z założenia do połączeń między gniazdem
a urządzeniem [[http://pl.wikipedia.org/wiki/Kabel_krosowy|[1]]].
\\
<small>Nazwa patch cord określa zastosowanie, nie medium – patch cord może 
równie dobrze być skrętką jak i światłowodem.</small>

<small>
Normy/standardy okablowania strukturalnego określają jakich używać kabli (np. jakie
parametry mają spełniać), jak je układać, gdzie jak je zakańczać
(gniazdami/panelami), jak sprawdzić czy kable ułożono poprawnie, ile
kabli/gniazd montować (np. na 10m²), jak powinien wyglądać projekt okablowania,
gdzie lokalizować punkty dystrybucyjne, jak opisywać instalację, etc.\\
W Polsce głównie stosuje się normy PN-EN 50173 i PN-EN 50174 bądź ISO/IEC 11801.
</small>

==== Skrętka miedziana ====

//Skrętka// – kabel złożony z par skręconych przewodów.
\\
W kontekście sieci komputerowych to 4 pary skręconych ze sobą przewodów [[http://pl.wikipedia.org/wiki/Skrętka|[1]]].
\\
<small>Zwykle pary też są skręcone wzajemnie, a każda para ma różną ilość
skrętów na metr - wszystko w celu minimalizacji zakłóceń.</small>

//Drut// – "lita" żyła. \\
//Linka// – żyła spleciona z cienkich drucików. \\
Linka jest odporna na wielokrotne zginanie. Używana w patch cordach. \\
Drut ma lepsze parametry elektryczne [przy kablach sieciowych] <small>i łatwiej
się go zarabia</small>. Kładziony w (na) ścianach i kanałach kablowych. \\

Poza parami miedzianymi we wspólnej izolacji znajduje się też ripcord – (zwykle
nylonowa) linka pozwalająca na przecięcie izolacji (i zwiększająca odporność
kabla na rozciąganie).

=== Kategorie kabli miedzianych i ekranowanie ===

**Kategoria kabla** określa jakie parametry (elektryczne, wytrzymałościowe etc.) musi spełniać. Spotykane w sieciach kategorie to:
  * 5e – pozwala na użycie do 2.5Gbps, na odległości do 100m (2.5GBASE-T)((Oryginalnie zaprojektowana dla 1Gbps w standardzie 1000BASE-T, standard 2.5GBASE-T opracowano tak by na starych kablach uzyskać większą prędkość.))
  * 6 – powstała dla 1Gbps, na krótszych odległościach (30-50m, oficjalnie 55m) powinna działać dla 10Gbps
  * 6A – istnieje tylko w wersji ekranowanej, pozwala na przesłanie 10Gbps na 100m (10GBASE-T)
  * 7, 7A, 8.1 i 8.2 – wymagają spełnienia coraz lepszych parametrów, powstały standardy pozwalające używać 40Gbps i 100Gbps na kablu kat. 8.1 [[https://en.wikipedia.org/wiki/ISO/IEC_11801#Category_8|[1]]], ale nie są używane – światłowody okazały się praktyczniejsze dla dużych prędkości. <html><div style="margin-top:-1.2em"></div></html>
<small>100m to oficjalnie 90m w ścianie i łącznie 10m od paneli/gniazd do urządzeń</small>
\\
Kategorie dotyczą zarówno kabli jak i gniazd i wtyczek!

Zewnętrzne zakłócenia elektormagnetyczne mogą zakłócić transmisję danych po
kablu sieciowym. Dlatego w instalacjach narażonych na zakłócenia lub przy
wykorzystaniu prędkości 10Gbps lub wyższych stosuje się **ekranowanie** –
otoczenie ich metalową folią lub siatką.
Można ekranować cały kabel (F/UTP) lub każdą parę żył z osobna (U/FTP) lub
jedno i drugie. Spotykane w handlu nieścisłe określenie FTP oznacza zwykle
"jakieś ekranowanie". Znaczenie liter:<html><div style="margin-top:-1.2em"></div></html>
  * U - nieekranowana
  * S - shielded - ekran z siatki [jak np. w kablu antenowym]
  * F - foiled - ekran z folii [metalowej]<html><div style="margin-top:-1.2em"></div></html>
W kablu ekranowanym folią zawsze znajduje się też dodatkowy (zwykle stalowy)
drut zapewniający dobre elektryczne połączenie ekranu ze wtyczkami.
\\
Dla poprawnej pracy ekran powinien być ciągły od urządzenia na jednym końcu
aż do urządzenia na drugim – wszystkie elementy (gniazdo, wtyczka, kabel etc.)
muszą być ekranowane.
  
Nieekranowany kabel kategorii 5e (UTP 5e) jest jeszcze często używany do
poziomego okablowania (do urządzeń końcowych).
\\
Do połączeń między switchami
(i routerami) zwykle wykorzystuje się wyższe kategorie (np. 6A) lub światłowód.

===  Wtyczki i gniazda ===
Poprawna nazwa wtyczki (i odpowiadającego gniazda) używanej w Ethernecie to
[[http://pl.wikipedia.org/wiki/8P8C|8P8C]]. W praktyce wtyczki są nazywane RJ45
od standardu telekomunikacyjnego używającego złącz 8P8C, który poza określeniem
złącz specyfikuje też użycie linii i rodzaj kabla.

Standard dla zarabiania wtyczek dla Ethernetu to
[[http://pl.wikipedia.org/wiki/TIA/EIA-568-B|TIA/EIA-568-B]] \\
Definiuje on dwa zakończenia – T568B oraz T568A. \\
Kabel prosty zarabia się mając na obu końcach standard "B" \\
<small>Kabel skrosowany zarabia się mając na jednym końcu "A", na drugim "B".</small>


<html><p style="margin-bottom:0">Zakończenie T568B to:</p><div style="font-weight: bold; text-align: center; display:inline-block; -webkit-text-stroke: 0.2pt black;">
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, white  0pt, white  5pt, orange 5pt, orange 10pt)"> bp </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, orange 0pt, orange 5pt, orange 5pt, orange 10pt)">  p </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, white  0pt, white  5pt, lime   5pt, lime   10pt)"> bz </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, #8af   0pt, #8af   5pt, #8af   5pt, #8af   10pt)">  n </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, white  0pt, white  5pt, #8af   5pt, #8af   10pt)"> bn </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, lime   0pt, lime   5pt, lime   5pt, lime   10pt)">  z </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, white  0pt, white  5pt, tan    5pt, tan    10pt)"> bb </div>
<div style="width:2.5em; display:inline-block; background-image: repeating-linear-gradient(135deg, tan    0pt, tan    5pt, tan    5pt, tan    10pt)"> bb </div>
</div></html> \\
<small>[b = biało-, p = pomarańczowe, z = zielone, n = niebieskie, b = brązowe]</small> \\
Na wtyczkę patrzy się od tej strony, na której są styki (od tej bez zatrzasku). \\
Pary p i z są używane w 100BASE-TX, stąd zakończenie T568A ma je parami zamienione.

Zaciskając gniazdo trzeba się upewnić czy przewody są we właściwej kolejności
i czy wszystkie dochodzą do końca gniazda (a przynajmniej do blaszki styku).
\\
Zewnętrzna izolacja kabla powinna wchodzi we wtyczkę tak, by była chwycona przez
wtyczkę w trakcie zaciskania.

<small>TIA/EIA-568-B to aktualna norma amerykańska dotycząca okablowania
strukturalnego, której jeden z fragmentów definiuje też gniazda.
Nie obowiązuje w Polsce; tu zastosowanie znajduje bliźniacza międzynarodowa
norma opisująca tworzenie okablowania strukturalnego ISO/IEC 11801 oraz zestaw
polskich i europejskich norm, m. inn. PN-EN 50173 i PN-EN 50174.</small>

Narzędzie do zarabiania wtyczek to [[https://pl.wiktionary.org/wiki/zaciskarka|zaciskarka]] / crimp(ing) tool.
\\
Narzędzie do zarabianie gniazd i patch paneli to wciskacz LSA / nóż krone / narzędzie uderzeniowe / nóż krosowniczy / punch down tool [[https://en.wikipedia.org/wiki/Krone_LSA-PLUS|[1]]] [[https://en.wikipedia.org/wiki/Punch_down_tool|[2]]]

=== Testowanie i mierzenie skrętki ===
Przypomnienie z fizyki: //decybel// (dB, czyli 1/10 bela) to liczba - decybel
nie oznacza żadnej wielkości fizycznej. W decybelach wyraża się **stosunek
między dwoma wartościami**. Dokładniej jest to **logarytm** dziesiętny stosunku
dwóch wartości. Zwyczajowo używana do porównywania mocy. \\
<small>Przykład: spadek o -30dB oznacza, że moc spadła o -3B, czyli 10<sup>-3</sup>, czyli wynosi 0.001 pierwotnej.</small>

Każdym miernikiem można sprawdzić poprawność zarobienia – tzn. czy przewody są we właściwej kolejności.

Zaawansowane mierniki pozwalają dodatkowo sprawdzić:
  * tłumienność (ang. attenuation) – <html><span title="poza nadprzewodnikowym">każdy kabel</span></html> wprowadza straty [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Impedancja_falowa|[1]]] – tłumi sygnał. Miernik mierzy jak bardzo. (http://en.wikipedia.org/wiki/Attenuation)
  * przesłuchy (ang. crosstalk) – w wyniku indukcji [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Indukcja_elektromagnetyczna|[1]]] jeśli jedynym przewodem nadajemy sygnał, na przewodzie leżącym obok pojawi się ten sam sygnał. Skręcenie par różnicowych w gigantycznym (ale nie całkowitym) stopniu redukuje przesłuchy. (http://en.wikipedia.org/wiki/Crosstalk)
    * NEXT – przesłuch zbliżny – określa ile sygnału wysyłanego na jednej parze wraca do nadajnika na drugiej parze.
    * FEXT – przesłuch zdalny –  określa ile sygnału odbieranego na jednej parze pojawia się też na drugiej parze. Silnie zależne od długości kabla, dlatego standaryzuje się go uwzględniając tłumienność do miary ELFEXT (ACR-F).
    * PS-NEXT i PS-FEXT to parametry dla kabli Ethernetowych, które określają jak duży jest przesłuch na jednej parze, kiedy pozostałymi trzema nadawany jest ten sam sygnał.
  * ACR – różnica między tłumiennością a przesłuchami, określa zapas mocy \\ Tłumienność w decybelach określa ile z pierwotnego sygnału zostało. \\ Przesłuch w decybelach określa ile z zakłóceń z linii obok pojawia się na kablu. \\ Jeśli stłumiony sygnał jest słabszy niż przesłuchy, nie da się przesłać danych. \\ Dlatego powstała miara **ACR** – attenuation-crosstalk ratio, określająca stosunek stłumionego sygnału do zakłóceń z innych par. <html><small>Uwaga, dB są logarytmiczne - stąd stosunek mocy to różnica logarytmów!</small></html> (http://en.wikipedia.org/wiki/Attenuation-to-crosstalk_ratio)
  * różnica czasu propagacji – ile szybciej sygnał przepłynie jedną parą niż drugą. Powstaje jeśli pary są różnej długości, np. przez złe wykonanie kabla. Za duża uniemożliwa transmisję.
  * długość par / żył – wiele mierników sprawdza długość kabla, by dało się ocenić gdzie nastąpiła awaria <html><small></html>(wykorzystując odbicia impulsu elektrycznego, [[https://en.wikipedia.org/wiki/Time-domain_reflectometer|[1]]], [[https://pl.wikipedia.org/wiki/Reflektometr|[2]]])<html></small></html>.
  * (nie) zmierzymy zakłóceń zewnętrznych (jeśli akurat ktoś wyłączył ich źródło) – a takie mogą być i skutecznie uniemożliwiać działanie sieci.
Parametry kabla (tłumienność, przesłuchy) ściśle zależą od częstotliwości sygnału(!). Stąd mierniki sprawdzają te parametry dla różnych częstotliwości. Każda kategoria kabla ma określoną częstotliwość do której musi spełnić odpowiednie normy.

Bardziej szczegółowy opis znajduje się np. tutaj: [[http://www.bardex.com.pl/siectech.htm]]

==== [Ekstra] Inne połączenia ====

=== Gniazda/moduły SFP ===

Do połączeń innych niż z wykorzystaniem złącz 8P8C (aka "RJ45") wykorzystuje się
zwykle różnego rodzaju [[https://en.wikipedia.org/wiki/Small_Form-factor_Pluggable|gniazda SFP]]
(Small Form-factor Pluggable).

Przykłady takich gniazd/modułów to SFP, SFP+, SFP28 i SFP56 (odpowiednio 1G,
10G, 25G i 50G) i ich szersze wersje mieszczące po cztery linie (quad)
odpowiadającego standardu – QSFP+, QSFP28, QSFP56 (40G, 100G i 200G).
<small>
Wsteczną kompatybilność mają też zachować [[http://www.qsfp-dd.com/|(Q)SFP-DD(800)]],
pozwalające na prędkości do 800G.
\\
Podobne złącza [[https://osfpmsa.org/|OSFP-XD]], projektowane do 1.6T, mają już
inne wymiary.
</small>

Moduły SFP pozwalają na podłączenie różnych kabli – zwykle światłowodowych, ale
są też dostępne moduły ze złączami 8P8C.

=== Kable DAC ===

Do połączenia 2 portów SFP można wykorzystać gotowy kabel zakończony dwoma
modułami SFP, zwany DAC (Direct-Attach Copper).

=== Światłowody ===

Zwykle sprzęt sieciowy nie ma gniazd światłowodowych, tylko gniazda w których
instaluje się moduł SFP. Pozwala to wybierać sprzęt niezależnie od używanego
rozwiązania optycznego.

Spotyka się wiele standardów złącza światłowodowych
[[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Optical_fiber_connector#Types|[1]]]
[[https://pl.fibresplitter.com/info/fiber-connector-type-94465491.html|[2]]].
\\
Większość modułów SFP używa złącz LC, często spotyka się też złącza SC (np. w patch panelach).

Przełącznica światłowodowa / patch panel światłowodowy to najczęściej stalowa
płyta z otworami na adaptery światłowodowe, czyli dwa połączone ze sobą gniazda.

Do połączeń krosowych (wewnątrz pomieszczenia) zwykle kupuje się gotowe
światłowodowe kable krosownicze (patch cordy).
\\
Do dłuższych połączeń kładzie się kabel światłowodowy bez złącz, następnie
z każdej strony spawa do niego pig taile – krótkie kable światłowodowe ze
złączem z jednej strony.

Połączenie np. switcha poza budynek może być wykonane używając elementów:
  switch — moduł SFP — patch cord – adapter światłowodowy — pig tail – światłowód — …

-----
  
W kablu światłowodowym używa się różnych długości fal
[[https://www.thefoa.org/tech/ref/basic/SMbands.html]]. Oczywiście sprzęt po
obu stronach kabla musi używać tych samych długości fal.

Światłowody mogą być wykorzystywane do transmisji w jedną stronę, wtedy do
zapewnienia dwukierunkowej transmisji używa się dwóch włókien (duplex).
Można też używać jednego włókna (simplex) do transmisji w obie strony, w każdą
używając innej długości fali (typowo 1310nm i 1550nm) – takie rozwiązanie
nazywane jest WDM.

[[https://en.wikipedia.org/wiki/Wavelength-division_multiplexing|WDM]]
to ogólna nazwa na multipleksację – tzn. wysyłanie wielu strumieni danych – na 
różnych długościach fal. CWDM pozwala na kilkanaście, a DWDM np. na 80 kanałów.

-----

Do transmisji można wykorzystywać włókna wielomodowe i jednomodowe. Konkretne 
urządzenie (np. moduł SFP) jest przystosowany do jednego z tych rodzajów.  \\
Światłowody wielomodowe nie nadają się do transmisji na duże odległości. \\

Podobnie do kategorii skrętki, kable światłowodowe są produkowane tak by
spełniały konkretne ustandaryzowane parametry. \\
Odpowiedni [[https://en.wikipedia.org/wiki/ISO/IEC_11801|standard ISO]] określa
klasy OM3, OM4 i OM5 i wymagane przez nie parametry włókien wielomodowych. \\
Dla światłowodów jednomodowych powszechnie używa się innych standardów
(określających parametry włókien) - rekomendacji wydanych przez organizację
ITU-T, np. G.652.D, G.655, G.657.A1.

Światłowody różnią się między innymi tolerancją wymiarów, tłumiennością
określaną osobno dla różnych długości fal (istotne szczególnie na długościach
tłumionych przez wodę), dyspersją chromatyczną, polaryzacyjną (i dla
wielomodowych modalną), maksymalnym promieniem gięcia.
Jan Kończak

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

Narzędzia strony
