===== FHS =====

Dla uporządkowania gdzie trzymać które pliki, dla Linuksa powstał (na bazie
zwyczajów z innych uniksopodobnych systemów) dokument
[[https://en.wikipedia.org/wiki/Filesystem_Hierarchy_Standard|Filesystem Hierarchy Standard]]
określający jakie katalogi powinny istnieć w Linuksie i do czego należy je
wykorzystywać.

W podręczniku systemowym na stronie ''hier'' (i, w przypadku Linuksa używającego
systemd, też ''file-hierarchy'') mogą znajdować się informacje dotyczące
hierarchii plików w danym systemie.

~~Zadanie.#~~ Na podstawie FHS / ''man hier'' odpowiedz do czego są przeznaczone katalogi:
\\       • ''/bin'', ''/usr/bin'' oraz ''/sbin'', ''/usr/sbin''
\\       • ''/lib'' i ''/usr/lib''
\\       • ''/usr/share''
\\       • ''/etc''
\\       • ''/opt''
\\       • ''/root'' i ''/home''
\\       • ''/tmp''
\\       • ''/var''

===== Wyszukiwanie plików =====

==== locate ====

Narzędzie ''**[[https://en.wikipedia.org/wiki/Locate_(Unix)|locate]]**'' służy
do przeszukiwana wcześniej przygotowanej listy plików w systemie.
\\
Lista plików (tzw. baza) jest zwykle aktualizowana codziennie – większość
dystrybucji razem z instalacją programu ''locate'' do zaplanowanych
uruchamianych codziennie zadań dopisuje wywołanie aktualizującej listę plików
komendy ''updatedb''.

Współczesne implementacje programu ''locate'' przed wyświetleniem nazwy pliku
sprawdzają czy plik dalej istnieje i czy użytkownik ma do niego dostęp.
\\
<small>Lista nazw wszystkich plików jest potencjalnym zagrożeniem bezpieczeństwa,
stąd dystrybucje stosują różne metody zabezpieczenia dostępu do niej.</small>

~~Zadanie.#~~ Użyj komendy ''locate --statistics'' do wyświetlenia statystyk
listy plików.

Jeśli podano opcję ''--regex'', wszystkie argumenty będą traktowane jako
wyrażenia regularne.
\\
W przeciwnym razie każdy argument ''//arg//'' który nie jest wzorcem((Wzorcem w
takim samym rozumieniu jak dla
[[https://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9699919799/utilities/V3_chap02.html#tag_18_13|powłoki]]
– tzn. ''*'' oznacza dowolny tekst, ''?'' dowolny znak, ''[…]'' zakres.))
jest zmieniany na wzorzec ''*//arg//*''.

~~Zadanie.#~~ Porównaj działanie komend:
\\       • ''locate 'stdint'%%%%''
\\       • ''locate '*stdint'%%%%''
\\       • ''locate --regex '.*stdint'%%%%''
\\       • ''locate --regex '.*stdint$'%%%%''

<small>
''locate'' dopasowuje każdy argument do pełnej ścieżki do pliku (lub, z opcją
''-b'', tylko nazwy pliku) i jeśli choć jeden argument pasuje, wypisuje nazwę
pliku na standardowe wyjście.
Jeśli podano opcję ''-A'' (''--all''), wszystkie argumenty muszą pasować do
pliku żeby jego nazwa została wypisana.

~~Zadanie.#~~ Porównaj działanie komend:
\\       • ''locate -A bin ps to pdf''   vs   ''locate bin ps to pdf''
\\       • ''locate -b netpbm''   vs   ''locate netpbm''

Po podaniu opcji ''-0'' komenda ''locate'' oddziela wypisywane nazwy plików
bajtem o wartości zero ('\0') zamiast nową linią ('\n').
</small>

~~Zadanie.#~~
Znajdź pliki o nazwie ''bin''.

~~Zadanie.#~~
Znajdź pliki zawierające w nazwie słowo ''pause'' i w ścieżce katalog ''icons''.

<small>
~~Zadanie.#~~
Znajdź pliki zawierające w nazwie znak ''[''.
</small>

==== find ====

Narzędzie ''**[[https://en.wikipedia.org/wiki/Find_(Unix)|find]]**'' służy do
wyszukiwania plików: odwiedza rekurencyjnie podane katalogi i wykonuje
podane testy bądź akcje dla każdego kolejnego pliku.

Narzędzie ''find'' jest włączone w
[[https://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9699919799/utilities/find.html|standard POSIX]],
natomiast jego implementacje zwykle umieją dużo więcej niż wymaga POSIX.
\\
W tych materiałach opisany jest program ''find'' z [[https://www.gnu.org/software/findutils/|GNU findutils]]
(powszechnie instalowany w dystrybucjach Linuksa).

Z istotnych opcji, polecenie ''find'' ma dwie: \\
''-L'' nakazuje podążać za dowiązaniami symbolicznymi (domyślne), \\
''-H'' nie podąża za dowiązaniami symbolicznymi (i pozwala je wyszukać jako dowiązania).

**''find'' ma specyficzną składnię – najpierw należy podać opcje, potem
listę przeszukiwanych ścieżek, na końcu testy i akcje.**

Jeśli pominie się listę przeszukiwanych ścieżek, ''find'' szuka w bieżącym katalogu.

Jeśli pominie się akcję, ''find'' wypisze nazwy znalezionych plików na standardowe
wyjście.

**Kolejność argumentów ma istotne znaczenie**.\\
''find -ls -name '*bash*'%%%%'' wpierw wypisze znalezione pliki, a potem sprawdzi czy mają w nazwie słowo bash,\\
''find -name '*bash*' -ls'' wpierw sprawdzi czy znalezione pliki mają w nazwie słowo bash, a potem je wypisze.

=== Testy ===

|Wybrane testy:||
^ ''find …'' ^ dopasowuje: ^
|'' -name //pattern//'' \\ ''-iname //pattern//''| nazwę pliku do wzorca //pattern// \\ (wersja z ''-i'' ignoruje wielkość liter)|
|'' -path //pattern//'' \\ ''-ipath //pattern//''| ścieżkę do wzorca //pattern// \\ (wersja z ''-i'' ignoruje wielkość liter)|
|''-type {f|d|l|p|s|c|b}''|rodzaj pliku – ''f'' zwykły, ''d'' katalog, ''l'' symlink, etc.|
|''-user //name//'' \\ ''-group //name//''|właściciela / grupę pliku|
|  \\ ''-perm  //tryb//'' \\ ''-perm -//tryb//'' \\ ''-perm  /%%%%//tryb//'' \\  |uprawnienia: \\ '' '' dokładnie takie jak podano \\ ''-'' wszystkie podane bity ustawione \\ ''/'' choć jeden podany bit ustawiony \\ tryb można zapisać ósemkowo (''22'') lub symbolicznie (''go+w'') |
|''-size //s//''|rozmiar; ''512c'' oznacza 512B; ''512M'' oznacza 512MB; \\ ''-512c'' oznacza co najwyżej 512B, ''+512c'' oznacza co najmniej 512B \\ Uwaga: domyślną jednostką, oznaczaną jako ''b'', są bloki dyskowe, nie bajty|
|''-atime //d//'' / ''-amin //min//'' \\ ''-ctime //d//'' / ''-cmin //min//'' \\ ''-mtime //d//'' / ''-mmin //min//'' |czas dostępu, zmiany, modyfikacji w dniach (//d//) lub minutach (//min//) \\ poprzedzenie czasu ''+'' oznacza ≥, a ''-'' oznacza ''≤'' niż podany|

Testy można:
  * łączyć operatorami ''-a'' (oraz, przyjmowany jako domyślny jeśli nie podano innego) i ''-o'' (lub) \\ np. ''find -name //baz// -o -name //bar//''
  * grupować nawiasami ''('' i '')'', ale uwaga – nawiasy są znakiem specjalnym w powłoce, stąd ''\('' i ''\)'' \\ np. ''find -size -1M \( -name //baz// -o -name //bar// \)''
  * negować przez ''!'' \\ np. ''find ! -type f ! -type d''

<small>
Inne istotne testy:
\\
''-mindepth //n//'' i ''-maxdepth //n//'' określają jak głęboko schodzić wewnątrz katalogów.
\\
''-xdev'' nie wchodzi do katalogów w których są zamontowane systemy plików. \\ 
Tzn: jeśli wyszukasz pliku w katalogu ''/'', to find nie będzie szukać wewnątrz katalogu ''/mnt/cdrom'' jeśli podmontowano w nim zawartość płyty CD.
</small>

=== Akcje ===

|Wybrane akcje:||
|''-print''| domyślna akcja - wypisz nazwy oddzielone znakiem nowej linii |
|''-print0''| wypisz nazwy oddzielone znakiem '\0' |
|''-delete''| usuwa pasujące pliki |
|''-exec … {} … ;''| wykonuje podany program dla każdego znalezionego pliku z osobna (patrz niżej)|
|''-exec … {} +''| wykonuje podany program dla wszystkich znalezionych plików razem (patrz niżej)|

<html><div></html>
Jeśli ''find -exec program arg1 arg2 \{\} \;'' znajdzie pliki: ''one'', ''two'' i ''three'', to wykona:\\
<html><div style="display:inline-block;line-height: 1em"></html>
''program arg1 arg2 one''\\
''program arg1 arg2 two''\\
''program arg1 arg2 three''
<html></div></div></html>

Jeśli ''find -exec program arg1 arg2 \{\} +'' znajdzie pliki: ''one'', ''two'' i ''three'', to wykona:\\
''program arg1 arg2 one two three''

W ''-exec'' każde wystąpienie wyrażenia ''{}'' jest zastępowane nazwą pliku. \\
Uwaga: ''{}'' (i '';'') są znakami specjalnymi dla powłoki, więc
trzeba je escape'ować (tzn. ''\{\}'') lub zamknąć w cudzysłowach (''"{}"'').
\\
Dla składni ''-exec … {} +'' argument ''{}'' musi wystąpić jednokrotnie jako
ostatni argument.

=== Zadania ===

~~Zadanie.#~~ Wykonaj ze swojego katalogu domowego komendę ''find'' (bez
argumentów), ''find .config/..'' oraz ''find ~''. \\ Czym różnią się wyniki tych
komend?

~~Zadanie.#~~ Znajdź jedną komendą wszystkie pliki w katalogach ''/srv/'' i ''/var/lib/zypp/''.

~~Zadanie.#~~ Znajdź pliki w katalogu domowym których nazwy kończą się
na ''.xml''.

~~Zadanie.#~~ Znajdź puste pliki w katalogu domowym.

~~Zadanie.#~~ Znajdź i wyświetl pliki z katalogu ''/usr/include'' o rozmiarze
mniejszym bądź równym 32B. \\
Uwaga: dla ''find'' jednostka ''b'' lub brak jednostki to bloki dyskowe.
Bajty są oznaczane jednostką ''c''.

~~Zadanie.#~~ Znajdź wszystkie swoje pliki poza swoim katalogiem domowym.

~~Zadanie.#~~ Znajdź w katalogu domowym pliki, dla których grupa nie ma prawa do
odczytu.

<small>
~~Zadanie.#~~
Wykonaj komendę: ''find \( -type d -ls \) -o \( -print \)''.
Kiedy jest uruchamiana akcja ''-ls'', a kiedy ''-print''?
Jak zadziała ta komenda bez nawiasów?
</small>


~~META:
language = pl
~~