[opcja2]''
Przykład polecenia:\\
''polecenie jeden //42// [-opcja1 //foo//] --długa_opcja=//x//''
Co trzeba wpisać w konsolę:\\
''polecenie jeden 44 -oja1 baz --długa_opcja=x''
==== Pomoc systemowa ====
Pomoc wbudowana w polecenia:
* ''tracepath -h''
* ''netstat -h''
* ''ip a h''
* ''ifconfig -h''
Podręcznik systemowy – komenda ''man'' i towarzyszące, np:
* ''man tracepath''
* ''man ip''
* ''apropos'' – lista stron które w tytule mają podane słowo, np. ''apropos network''
* ''whatis'' – tytuły stron pod podaną nazwą, np. ''whatis write''
===== Podstawowe narzędzia sieciowe =====
==== Pakiety net-tools oraz iproute2 ====
Pakiet narzędzi ''net-tools'' powstał w 1983 roku, początkowo w systemie BSD.
Od tego czasu jest utrzymywany, jednak od przeszło 10 lat jest uznawany za przstarzały i nie jest rozwijany dalej. \\
W skład wchodzą: \\
arp dnsdomainname domainname hostname ifconfig ipmaddr iptunnel mii-tool nameif netstat nisdomainname plipconfig rarp route slattach ypdomainname
Około roku 2000 stworzono pakiet ''iproute2'', mający zastąpić ''net-tools'' (i inne, powstałe by udostępnić użytkownikom nowe możliwości jądra systemu Linux). \\
Pakiet ''iproute2'' zawiera następujące polecenia: \\
arpd ctstat genl ifcfg ifstat ip lnstat nstat routef routel rtacct rtmon rtpr rtstat ss tc
(Narzędzia: omawiane | ważne albo popularne | mocno przestarzałe, mało znane albo zbędne)
* http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/networking/net-tools
* http://www.linuxfoundation.org/collaborate/workgroups/networking/iproute2
* http://pl.wikibooks.org/wiki/Sieci_w_Linuksie/iproute2
* ''man ifconfig ip-link ip-address''
==== Inne narzędzia ====
* ''iputils'' [[https://wiki.linuxfoundation.org/networking/iputils|[1]]] - narzędzia arping clockdiff ipg ping ping6 rarpd rdisc tftpd tracepath tracepath6 traceroute6
* ''traceroute''
* ''mtr''
*''wireshark'' [[https://www.wireshark.org/|[2]]]
Stara instrukcja uruchamiania wiresharka dla osób które używają ''sudo -i'' lub ''sudo -s'' lub ''sudo su'' zamiast ''su'':
* uruchamianie: na OpenSUSE do prawidłowej pracy wymaga roota \\ już nie, w laboratoriach wireshark został skonfigurowany z właściwymi [[https://wiki.wireshark.org/CaptureSetup/CapturePrivileges#Setting_network_privileges_for_dumpcap_if_your_kernel_and_file_system_support_file_capabilities|capabilities]] (''man 7 capabilities'')
* jeśli pojawi się błąd: //Can't open display://, należy wykonać ''export DISPLAY=:0''
* jeśli pojawi się błąd: //unable to open display :0// lub //cannot connect to X server//, \\ należy z prawami użytkownika //student// wykonać np. ''xhost +''
===== Interfejs sieciowy =====
Karta sieciowa a interfejs sieciowy.
Interface'y można podzielić na fizyczne (reprezentują fizyczne urządzenia sieciowe) i wirtualne (reszta).
==== Wyświetlanie listy urządzeń i adresów ====
| Lista aktywnych urządzeń|''ifconfig''|''ip link show up''|
| Lista wszystkich urządzeń|''ifconfig -a''|''ip link [show]''|
| Lista adresów|''ifconfig [-a]''|''ip address [show [up]]''|
Wszystkie argumenty polecenia ''ip'' można dowolnie skracać, ale jeśli skróty kolidują, narzędzie wybiera jedno rozwinięcie zamiast wyświetlić komunikat o błędzie (sic!). \\
Np. ''ip link show'' można zapisać jako ''ip l sh'', ale ''ip l s'' jest już traktowane jako ''ip link set''
==== Tradycyjne nazwy urządzeń (zwykle zakończone numerem) ====
Tradycyjne nazwy urządzeń:
* loopback ''lo''
* przewodowe karty sieciowe ''eth''
* bezprzewodowe karty sieciowe ''wlan, ath, wifi, radio''
* ''firewire'', infiniband ''ib''
* urządzenia wirtualne, mostki, tunele etc. ''veth, dummy; br, tun, tap; sit, tnl, ppp, vpn, gre''
Około 2015 roku w systemie Linux zmieniono sposób nadawania nazw urządzeniom. \\ Stąd można spotkać nazwy: ''eno1, sls1, wwp2s0, wlx78e7d1ea46da''
Wcześniej to, która karta sieciowa dostanie który numer (eth0, eth1) było trudne do przewidzenia (ale stałe dla danej konfiguracji sprzętowej). \\ Co gorsza, kolejność po dodaniu nowej karty sieciowej lub awarii jednej z kart mogła ulec zmianie. \\
Więcej szczegółów: [[http://www.freedesktop.org/wiki/Software/systemd/PredictableNetworkInterfaceNames|[1]]]
[[https://en.wikipedia.org/wiki/Consistent_Network_Device_Naming|[2]]]
===== Ustawianie adresów IP =====
==== Sprawdzanie łączności IP ====
* ''ping ''
* ''traceroute {-I|-T} '' Z uwagi na firewall Politechniki proszę używać opcji ''-I'' lub ''-T'', która go skutecznie omija
* ''mtr ''
Jako cel można podać adres IP (np. ''ping 150.254.30.29'') lub nazwę słowną (przykładowo: ''ping cs.put.poznan.pl'', ''ping lab-net-1'')
==== Włączanie / wyłączanie interfejsu ====
| włączenie interfejsu | ''ifconfig //eth0// up'' | ''ip link set dev //eth0// up'' |
| wyłączenie interfejsu | ''ifconfig //eth0// down'' | ''ip link set dev //eth0// down'' |
==== Ustawianie / dodawanie / usuwanie adresów IP ====
Inne podejście w ''net-tools'' i w ''iproute2'' - ifconfig dla jednego urządzenia przydziela tylko jeden adres IPv4.
=== ip address ===
| Dodanie nowego adresu do interfejsu | ''ip addr add //10.0.0.1/25// dev //eth0//'' |
| Usunięcie adresu z interfejsu | ''ip addr del //10.0.0.1/25// dev //eth0//'' |
| Wyczyszczenie adresów interfejsu (groźne) | ''ip addr flush dev //eth0//'' |
**Uwaga!** Każdy adres bez maski polecenie ''ip'' interpretuje jako adres z maską /32
=== ifconfig ===
| //Zmiana// bieżącego adresu | ''ifconfig //eth0// [//10.0.0.1//] [netmask //255.255.255.128//]'' |
| Dodanie nowego adresu do urządzenia \\ (tworząc alias urządzenia) | ''ifconfig //eth0:something// //10.0.0.1// …'' |
| 'Usunięcie' dodatkowego adresu do urządzenia \\ (usunięcie aliasu) | ''ifconfig //eth0:something// down'' |
Polecenie ''ifconfig'' pozwala na zmianę wielu ustawień naraz, dla przykładu poniższe polecenie ustawi adres i włączy interfejs: \\
''ifconfig dummy0 192.168.0.1 netmask 255.255.255.0 up''
==== Przykładowe wyniki poleceń ====
=== ifconfig / ip address ===
/ # ip a
10: eth0: <BROADCAST,MULTICAST,UP,LOWER_UP> mtu 1500 qdisc noqueue state UP group default qlen 1000
link/ether da:a8:fb:92:2d:df brd ff:ff:ff:ff:ff:ff link-netnsid 0
inet 192.168.5.2/30 brd 192.168.5.3 scope link eth0
valid_lft forever preferred_lft forever
inet 172.19.67.0/19 brd 172.19.95.255 scope global eth0:1
valid_lft forever preferred_lft forever
inet 10.42.0.238/24 scope global eth0
valid_lft forever preferred_lft forever
inet6 fe80::d8a8:fbff:fe92:2ddf/64 scope link
valid_lft forever preferred_lft forever
/ # ifconfig
eth0 Link encap:Ethernet HWaddr DA:A8:FB:92:2D:DF
inet addr:192.168.5.2 Bcast:192.168.5.3 Mask:255.255.255.252
inet6 addr: fe80::d8a8:fbff:fe92:2ddf/64 Scope:Link
UP BROADCAST RUNNING MULTICAST MTU:1500 Metric:1
RX packets:1326 errors:0 dropped:0 overruns:0 frame:0
TX packets:1063 errors:0 dropped:0 overruns:0 carrier:0
collisions:0 txqueuelen:1000
RX bytes:2681637 (2.5 MiB) TX bytes:123670 (120.7 KiB)
eth0:1 Link encap:Ethernet HWaddr DA:A8:FB:92:2D:DF
inet addr:172.19.67.0 Bcast:172.19.95.255 Mask:255.255.224.0
UP BROADCAST RUNNING MULTICAST MTU:1500 Metric:1
===== [Ekstra] Windows =====
Do wyświetlenia listy interfejsów i adresów IP służy m. inn. komenda ''ipconfig'', domyślnie pokazująca tylko aktywne interfejsy; ''ipconfig /all'' pokaże wszystkie. \\
Adresy IP można ustawić z "okienek". Garść zrzutów z ekranu tutaj: http://www.tp-link.com.pl/faq-14.html \\
Z linii poleceń należy użyć komendy ''netsh'', kontekstu ''netsh interface ip'' https://technet.microsoft.com/en-us/library/bb490943.aspx \\
Windows dostarcza z systemem programy ''ping'' (przełączniki nie są zgodne; patrz ''ping /?'') i ''tracert''.